Мақалада мемлекеттік және аймақтық деңгейдегі қызметтер экономикасының өсуінің қозғаушы күші ретінде туризмнің тұрақты дамуының негізгі бағыттары талданады. Айқын табыстарға қарамастан, туризм Қазақстанның ЖІӨ-де негізсіз қарапайым орын алады, бұл оның әлеуетін, әсіресе өңірлерде жандандыру жолдарын іздеуге бастамашылық етеді. Тұрақты туризмнің перспективалы түрлерінің бірі гастрономиялық болып табылады, ол Солтүстік Қазақстан облысы сияқты ауыл шаруашылығы өңірлерінің экономикасына мультипликативтік әсер етеді. Ғылыми әдістердің дәстүрлі жиынтығын пайдалана отырып, гастрономиялық туризмнің даму факторлары анықталды, туристік өнімнің әлеуетті тұтынушыларының қалауы негізінде өсу нүктелері анықталды.

Бұл ғылыми мақалада қой жүнінен ланолин алу процесі және оны кейіннен косметикада қолдану қарастырылады. Мақалада ланолинді алу әдістері, оның химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері сипатталған, ланолинді косметикалық өнімдердің құрамдас бөлігі ретінде қолданудың әртүрлі әдістері, соның ішінде теріні ылғалдандыратын және қорғайтын қасиеттері талқыланады. Бұл мақала косметика индустриясында ланолинді қолдану перспективалары туралы маңызды түсініктер береді, оның косметикалық формулалардағы табиғи және тиімді компонент ретіндегі маңыздылығын көрсетеді.

Бұл мақалада Қазақстандағы биоәртүрлілікті сақтау жөніндегі күш-жігерді қолдау үшін үшінші буын секвенирлеу (TGS) технологияларының әлеуеті берілген. Біз екі эмблемалық түрге - Pusa caspica (каспий итбалығы) және Tulipa greigii - қорғалу қаупі төніп тұрған және жан-жақты геномдық ресурстары жоқ түрлерге назар аударамыз. Бұл шағын шолу Қазақстанды мысал ретінде пайдалана отырып, биоалуантүрлілікті сақтаудағы үшінші ұрпақ секвенциясының (TGS) трансформациялық рөлін көрсетеді. Біз секвенирлеу технологияларын жүйелі түрде салыстыруды немесе барлық қолжетімді геномдық деректерді толық каталогтауды мақсат етпейміз. Біз PacBio HiFi және Oxford Nanopore сияқты TGS платформалары арқылы өндірілген жоғары сапалы саңылаусыз анықтамалық геномдардың популяцияның геномдық денсаулығын бағалау және бейімделу мен ауруға төзімділікпен байланысты гендерді анықтау үшін құнды ақпарат беретін түрлерді сақтау жұмыстарының тиімді құралы болып табылатынын талқылаймыз. Соңында, біз ұлттық геномдық биоәртүрлілік бастамасының бөлігі ретінде ақбөкен, Тазы және Төбет иттері және қызғылт қоқиқаз сияқты ұлттық маңызы бар қосымша түрлерді қосу үшін осы тәсілді кеңейтуді ұсынамыз.

Бұл жұмыста Солтүстік Қазақстан облысында таралған бұршақ тұқымдас (Fabaceae) өсімдіктерінің гүлдеу ерекшеліктері қарастырылды. Бұршақ тұқымдастар - өңір флорасының ең маңызды топтарының бірі, олар табиғи экожүйелерде де, ауыл шаруашылығында да үлкен рөл атқарады. Өсімдіктердің фенологиялық ерекшеліктерін зерттеу олардың биологиялық өнімділігін, бейімделгіштік қасиеттерін және климаттық өзгерістерге төзімділігін бағалау үшін маңызды.

Зерттеу нәтижелері бойынша гүлдеудің ұзақтығы мен қарқыны ауа райы факторларына, морфологиялық құрылымына және түрлік айырмашылықтарына байланысты өзгеретіні анықталды. Негізгі экологиялық факторлар - ауа температурасы, жауын-шашын мөлшері және топырақ ылғалдылығы. Жылы әрі құрғақ жағдайда гүлдеу жылдам әрі жинақы өтсе, бұлтты және жауын-шашынды кезеңдерде баяу әрі ұзаққа созылады.

Сонымен қатар мәдени және жабайы түрлердің салыстырмалы сипаттамасы берілді. Ерте пісетін түрлер қысқа мерзімді, бірақ бір мезгілде гүлдесе, кеш пісетіндер ұзақ әрі біркелкі гүлдеумен ерекшеленді. Ең көп түрлердің жаппай гүлдеуі маусым-шілде айларына сәйкес келеді.

Алынған нәтижелер Fabaceae өкілдерінің экологиялық икемділігін, әртүрлі орта жағдайларына бейімделу қабілетін және өңір биоалуантүрлілігін сақтаудағы маңызын көрсетеді. Бұл деректер шабындық шаруашылығында, мал азығын өндіруде және агротехникалық шараларды жоспарлауда пайдаланылуы мүмкін.

Бұл мақалада «Дубрава» мемлекеттік табиғи қорығы аумағындағы күлгін терек - костр - сарыгүл өсімдіктер қауымдастығының (Populus canescens, Bromopsis inermis, Convallaria majalis) зерттеу нәтижелері ұсынылған. Фитоценоз сипаттау мақсатында оның тік құрылымы мен түрлік алуандығы зерттелді, жүйелік топтар, тіршілік формалары, ылғалға бейімділігіне қарай экологиялық топтар, фитоценоздық топтар және географиялық шығу тегі бойынша талдау жүргізілді. Зерттеу барысында сирек кездесетін өсімдіктердің 7 түрі анықталды, олардың үшеуі Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген. Зерттеу нәтижелерін «Дубрава» қорығының серотониндік қауымдастықтарын одан әрі зерттеу үшін, сондай-ақ білім беру мақсатында және қоршаған ортаны қорғау шараларын әзірлеуде пайдалануға болады.

Донбасстың антропогендік өзгерген ландшафттары жағдайында индикатор түрлері бойынша сапалық және сандық палинологиялық сипаттамаларға талдау жасалды: Erigeron canadensis L., Cirsium arvense (L.) Scop., Grindelia squarrosa (Pursh.) Dunal және Achillea millefolium L. Трансформациялық жүктеменің өсу градиентінде геохимиялық көрсеткіштер өзгеретіні, сондай-ақ аталық гаметофит аспектісінде елеулі құрылымдық - функционалдық қайта құрулар орын алатыны анықталды-бұл өсімдіктердің индикаторлық қасиеті және Донецк аймағындағы милитаризацияның жоғары деңгейіне байланысты нео-спецификалық стресс факторларына жауап ретінде қарастырылады. Полемостресс факторының жоғары диагностикалық ақпараттылығы жетілген тозаң дәнінің беткі қабатының мүсіні мен өрнектерінің сипаттамаларына, бояу қарқындылығына және экзинаның тұтастығына ие. Тандалған өсімдік түрлерінің геохимиялық және геофизикалық контрасттың қолайсыз жағдайларында өмір сүрудің жоғары эксплеренциядан бастап, бұзылған топырақ горизонтының тығыз шөгуіне дейін әртүрлі стратегиялары анықталды.

Зерттеуде үздіксіз кәсіби дамуды ұйымдастырудың кешенді тәсілі іске асырылды. Бұл тәсіл оқутәрбие процесінің құрылымына, кәсіптік практиканың мазмұнына, біліктілікті арттыру жүйесіне өзгерістер енгізуді, сондай-ақ оқытушылардың цифрлық өздігінен білім алуы мен өздігінен дамуының нысандарын жандандыруды көздейді. Сандық білім беру ресурстары арқылы педагогтердің үздіксіз кәсіби дамуға әзірлік деңгейін бағалаудың негізгі өлшемшарттары әзірленді және нақтыланды: когнитивтік, операциялық-қызметтік, уәждемелік-құндылық және коммуникативтік-ұйымдастырушылық. Критерийлердің әрқайсысы сандық педагогикалық қызметтің жеке аспектісін көрсетеді және сандық құзыреттердің қалыптасуын, сондай-ақ оларды қолдануға жеке және кәсіби дайындығын бағалауға мүмкіндік береді. Педагогтарды кәсіптік даярлаудың барлық құрамдас бөліктерінің даму деңгейлерінде оң өзгерістер тіркелді: цифрлық құзыреттіліктің жоғары көрсеткіштері бар қатысушылардың үлесі өсті, өзінөзі дамытуға ынталандыру күшейді, кәсіптік қызметке рефлексиялық қосылу артты, коммуникативтік- ұйымдастырушылық қасиеттер күшейді. Зерттеуде ұсынылған идеялар, қорытындылар мен әдістемелік ұсынымдар педагог кадрларды кәсіби дамыту жүйесінде практикалық қолдануға бағытталған.

Бұл мақалада университет студенттерін жүзуді оқытудың теориялық және практикалық аспектілері, студенттердің жеке қасиеттерін, салауатты өмір салтын қалыптастыру, жеке тұлғаның физикалық қасиеттерін дамыту үшін осы спорт түрінің маңызы ашылады. Студенттерді жүзуді оқытудың инновациялық технологияларының практикалық жаттығулары ұсынылған.

Зерттеу студенттерді жүзе алмау қабілетімен/қабілетсіздігімен ажыратуға және студенттердің әр тобы үшін жүзе алмайтындарға жүзуді үйрету және жүзе алатын студенттердің физикалық қасиеттерін жақсарту жаттығуларын таңдауға мүмкіндік берді.

Бұл мақалада қазақ тілі мен әдебиетінің оқу процесінде зоологиялық атаулардың қолданылуының маңызы мен олардың студенттердің тілдік білігін дамытуға тигізетін әсері қарастырылады. Зоологиялық атауларды оқу процесіне енгізудің түрлі әдіс-тәсілдері мен инновациялық оқыту жолдары талқыланады. Студенттердің табиғаттың алуан түрлі тіршілік иелерін тану арқылы олардың әлемге деген қызығушылықтарын арттырып, табиғатқа деген сүйіспеншілік қалыптастырудың қажеттілігін атап өтеді. Сонымен қатар, зоологиялық атауларды тиімді оқыту арқылы студенттердің тіл байлығын, сөздік қорын кеңейту және ғылыми терминдерді дұрыс қолдану дағдыларын дамытуға болады.

Инновациялық тәсілдер ретінде ақпараттық технологияларды қолдану, интерактивті әдістер мен түрлі мультимедиялық құралдар арқылы зоологиялық атауларды оқыту жолдары ұсынылады.

Мақала қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында зоологиялық атаулардың оқытылу тәсілдерін жетілдіру қажеттілігін негіздеп, заманауи білім беру жүйесінде тың шешімдер ұсынады.

Бұл мақалада дене шынықтыру мамандарының инклюзивті білім беруде жұмыс істеуге, бейімделетін дене шынықтыруды жүзеге асыруға, ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар үшін жеке білім беру маршрутын құруға дайындығына байланысты проблемалар қарастырылады.

Білім беру жүйесі арасында адаптивті дене шынықтыру бойынша білікті мамандарға деген қажеттілік пен педагогикалық мамандықтар түлектерінің осы қызмет саласы үшін мамандандырылған дайындықтың болмауы арасында қайшылық бар.

Дене шынықтыру мұғалімдеріне жүргізілген сауалнама бірқатар проблемаларды анықтауға және шешу жолдарын анықтауға мүмкіндік берді. Мақала авторы жалпы білім беретін мектепте Бейімделген дене шынықтыруды жүзеге асыру бойынша әдістемелік ұсыныстар ұсынады.

Виртуалды 3D-экскурсия - бұл оқыту процесінің тиімділігін арттыру мақсатында қатысушыларды шынайы болмысқа еліктей отырып, оларды белсенді қатысуға ынталандыратын заманауи ақпараттықкоммуникациялық технология. Бұл зерттеудің мақсаты - виртуалды экскурсиялардың ағылшын тілін оқыту процесіндегі тиімділігін анықтау. Зерттеудің жаңалығы - 3Б-экскурсияларды шетел тілін оқытуда педагогикалық тұрғыдан қолданудың теориялық негіздемесі, тәжірибелік жұмыстарды жүргізу, сондай-ақ Петропавловск қаласындағы тарихи-өлкетану музейінің экспозициясы бойынша авторлық 3Б-турды әзірлеу және сынақтан өткізу.

Мақалада орта мектеп оқушыларының конструктивті ойлауын дамыту әдістері геометрия сабақтарында "Collaborative Learning" әдісі арқылы қарастырылады.

Оқушылардың топтық өзара әрекеттестігіне негізделген "Collaborative Learning" әдісінің тиімділігі сипатталып, тәжірибе жүзінде тексерілді. Зерттеу барысында трапецияның ауданын есептеу формуласын оқыту мысалында дәстүрлі оқыту әдісі мен "Collaborative Learning" әдісі салыстырылды. Эксперименттік нәтижелер көрсеткендей, топпен жұмыс істеген оқушылар тақырыпты тереңірек түсініп, конструктивті ойлауды жақсырақ дамытты. Топтық жұмыстың тиімділігіне әсер ететін негізгі факторлар анықталды, олардың қатарында мотивация және оқушыларды топтарға дұрыс бөлу бар. Алынған деректер оқушылардың өзара белсенді әрекеттестігі мен оқушылар мен мұғалім арасындағы қарым-қатынастың маңыздылығын растайды, бұл оқу үдерісіне тартылуды арттырып, оқу материалын меңгеруге оң әсер етеді.

Бұл мақала студенттерге - болашақ математика мұғалімдеріне - «Интервалдық әдіс» тақырыбын оқыту мәселесіне арналған. Интервалдық әдіс - әртүрлі типтегі теңсіздіктерді және олардың жүйелерін шешудің әмбебап әдісі. Мақалада «Бастауыш математика» пәнін оқитын 1 курс студенттерінің интервалдық әдісті қолдану арқылы әртүрлі типтегі теңсіздіктерді шешудегі тиімділігінің төмендігі мәселесі анықталып, осы есепті шешу жолдары ұсынылған.

Бұл мақалада ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы Солтүстік Қазақстан өңірінің әлеуметтікэкономикалық ахуалы зерттеледі. Зерттеудің мақсаты: Жаңа экономикалық саясат кезеңіндегі қалпына келтіру үдерістері, күштеп ұжымдастыру, ашаршылық, индустрияландыру мен әлеуметтік құрылымдағы өзгерістер қарастырылады. Тарихи деректер мен архивтік материалдар негізінде өңір халқының тұрмыс жағдайы мен қоғамдық-саяси өмірінің ерекшеліктері талданады. Тарихқа тереңірек бойлай түссек, өткеніміз бен бүгінімізді салыстыру арқылы көп жайлардан хабардар боламыз. Бұрынғы Ресей империясының құрамындағы халықтар тарихына үлкен өзгерістер мен сілкіністер әкелген тарих қойнауына кеткен ХХ ғасырдың бас кезіндегі оқиғалар қазақ халқының тарихында да өшпес із қалдырды. Қазақстанның шекарасының аталған кезеңдегі қалыптасуын зерттеуге бағытталған еңбектер, жалпы алғанда Кеңес Одағы дәуіріндегі, бүгінгі Қазақстан мен ТМД республикаларындағы және шетелдегі ғалымдар тарапынан жазылған еңбектер болып табылады.

Мақалада Түркістандағы діни және мәдени туризмнің қазіргі жағдайы мен даму перспективалары талданады. Ежелгі Түркістан қаласының мұрасы әлемнің түкпір-түкпірінен қажылармен туристерді тартады. Туристік саладағы қазіргі тенденцияларды зерттей отырып, қажылық туризмі мен экскурсиялықтанымдық бағыттағы діни туризм ерекше танымал болған ішкі туризмге үлкен қызығушылық бар. Түркістан облысы мен Түркістан қаласының облыс орталығын бөлу инфрақұрылымды дамытуға айтарлықтай әсеретті, алайда өңірдің толық қандыдамуына кедергі келтіретінке дергілер бар. Түркістан халықаралық аренада өз позициясыннығайта алатын стратегиялық бағыттарды қарастыра отырып, авторлар жаңа туристік маршруттарды әзірлеуге, туристік ағынды басқаруға заманауи технологияларды интеграциялауға және тарихи мұраны, атап айтқанда Қожа Ахмет Ясауи кесенесін сақтауға назараударуды ұсынады. Кешенді тәсіл мен мемлекеттік инвестициялар жағдайында Түркістан Орталық Азиядағы жетекші туризм орталықтарының біріне айналуға барлық мүмкіндіктерге ие.

Байкал тараны - жаздық дамитын жемшөп дақылы, орта - кеш пісетін түрі, ұзақ күндізгі жарық уақытта дамиды. «Қайта өсу - тұқымның толық пісуі» кезеңінен өту үшін оған 1300°C белсенді (+10°C жоғары) ауа температурасы қажет.

Өсімдік ұзақ өмір сүреді, өмірдің өсуінің бірінші жылында ол қарқынды тамыр алады, өсімдіктердің жасына қарай тамыр массасы едәуір артады.

Ақмола облысының төбе-жазық даласында топырақтың жырту қабатындағы тамыр массасы өсімдіктердің жалпы салмағынан 20-40 см, өмірдің бірінші жылында 2,6%, өсімдіктер өмірінің екінші жылында 32,3%-ға, үшінші жылы 34,5%-ға дейін өсті. Өмірдің үш жылында Байкал таранының тамыр жүйесі топырақ профилін 40-50 см-ге дейін біркелкі қамтиды.

Өскіндердің жаппай өсуі ауа температурасының +Ш°C-тан жоғары, жаңару бүршіктерінен тұрақты ауысуынан кейін басталады. Өскіндердің өсуі мен дамуы өмірдің екінші жылындағы өсімдіктерде 3-5 данадан өзгереді және өсімдіктердің жасына байланысты; бастапқы белгіленген тығыздық пен себу әдісіне; әр нақты жылдың су және қоректену режиміне байланысты болды.

Сабақтану кезеңінде пайда болған жасыл массада жапырақтардың ең жоғары дамуы 59%-ды құрайды. Бүршіктену-гүлдену кезінде жасыл массаның қарқынды өсуі байқалып өнімділік гектарына 92,4 центнерді құрап, өсімдіктің тәуліктік өсуі 2,16%-ды құрайды.

Төбе-жазық дала жағдайында өсіп-өнуден бастап тұқымның толық пісуіне дейінгі вегетациялық кезең 120-131 күнді құрады. Тұқымдар 65-80 күн ішінде пісіп үлгерді.

Картоп - Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаратын стратегиялық ауыл шаруашылығы дақылдарының бірі. Алайда, вирустардан таза тұқымдық материалды жаппай өндіру жүйесінің болмауы картоптың өнімділік әлеуетін, фитопатогендерге төзімділігін және отандық картоп шаруашылығының бәсекеге қабілеттілігін шектейді. Бұл мақалада картопты сауықтырудың қазіргі заманғы биотехнологиялық әдістеріне шолу жасалады. Оларға апикальды меристемалар культурасы, in vitro микроклоналды көбейту, термотерапия, молекулалық диагностика және маркерлік селекция әдістері жатады. Қазақстан, Ресей, Қырғызстан, Беларусь және Қытайдағы өңірлік тәжірибелер талданған. Қазақстандағы университеттер мен агроқұрылымдар базасында іске асырылып жатқан табысты жобаларға ерекше назар аударылған. Әдістердің тиімділігін салыстырмалы түрде көрсететін кесте ұсынылған. Сонымен қатар, аграрлық сектордың ғылыми-инновациялық әлеуетіне сүйене отырып, вирустардан таза тұқым шаруашылығын дамытудың ұлттық жүйесін қалыптастыру перспективалары сипатталған.

Мақалада іштен жану қозғалтқыштарының алдын ала жылыту жүйелерінің заманауи түрлеріне шолу және салыстырмалы талдау берілген, бұл мәселе Қазақстанның солтүстік аймақтарының қатал климаттық жағдайында көлік құралдарын пайдалану үшін ерекше өзекті. Суық іске қосу цилиндр-поршень тобының тозуының артуымен, отын шығынының өсуімен және зиянды заттардың шығарындыларының көбеюімен қатар жүреді, бұл тәжірибелік зерттеулермен расталады. Қосымша өзектілікке 2025 жылы енгізілген, автомобильдерді бес минуттан артық бос жүрісте жылытуға тыйым салу шарасы әсер етті, ол баламалы техникалық шешімдерді іздеуді талап етеді. Жұмыста үш негізгі класс жүйелендірілді: электрлік, автономды отындық және аралас интеллектуалды жүйелер. Әр түрінің конструктивтік ерекшеліктері, жұмыс істеу принципі, артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылды. Электрлік жүйелер қарапайым және арзан болғанымен, сыртқы электр желісіне тәуелді; автономды подогревательдер қозғалтқышты тез іске қосуды және тәуелсіздікті қамтамасыз етеді, бірақ қосымша шығындарды қажет етеді; аралас шешімдер жоғары тиімділікті және интеллектуалды басқаруды қамтамасыз етеді, алайда қымбат болып қала береді. Тиімділік, энергия тұтыну, экологиялық әсер және пайдалану ыңғайлылығы критерийлері бойынша жүргізілген салыстырмалы талдау экстремалды аяз жағдайында ең сенімдісі автономды отындық жүйелер екенін көрсетті, ал болашақтағы даму бағыттарының бірі - жаңартылатын энергия көздерін және «ақылды қала» тұжырымдамасын біріктіретін интеллектуалды және аралас жүйелер.

Мақалада шығармашылық белсенді тұлғаны қалыптастырудағы эстетикалық тәрбиенің рөлі қарастырылып, білім беру мекемелеріндегі эстетикалық ортаның, әсіресе болашақ дизайн саласының мамандары үшін маңыздылығы айтылады. Қазіргі заманғы студенттік ортаны ұйымдастыру принциптері оқушылардың оқу-тәрбие процесіне, мотивациясына, шығармашылық дамуына және жалпы әл-ауқатына әсер ететін маңызды фактор ретінде талданады. Мақалада эстетикалық және функционалды ойластырылған білім беру кеңістігін әртүрлі елдерде, соның ішінде мектептер мен университет кампустарында іске асыру мысалдары келтірілген. М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университетінің кампусының жобасына ерекше көңіл бөлінеді, табиғи және цифрлық ортаны интеграциялауға бағытталған, тұрақты даму және халықаралық стандарттарға сәйкестік мәселелеріне тоқталады. Жеке тұлғаның жан-жақты дамуына ықпал ететін ыңғайлы және шабыттандыратын студенттік ортаны құруда сәулет, технология және табиғаттың үйлесімді үйлесімі маңыздылығы атап өтіледі.

Бұл мақалада 2017-2025 жылдар аралығында Қазақстандағы киберқауіпсіздіктің негізгі бұзылуының негізгі себептері талданады. Зақымдалған медициналық деректердің бұзылуына назар аудара отырып (2019), Kaspi.kz банктік қызметтің үзілуі (2020), Zaimer.kz микроқаржыландырудың ағып кетуі (2024 ж.) және 16 миллион жазбаның (2025 ж.) жинақталуының ағып кетуі осы оқиғалардың орын алуына себеп болған техникалық осалдықтарды, адами факторларды, құқықтық әлсіздіктерді және инфрақұрылымдық олқылықтарды зерттейді. Біз ресми есептерден, жаңалықтар репортаждарынан және сарапшылардың түсініктемелерінен алынған нәтижелерді синтездейміз ЖӘНЕ оларды 2015 жылғы АҚШ сияқты халықаралық мысалдармен салыстырамыз. OPM ережелерін бұзу, Еуропадағы GDPR ережелерін сақтау және Ұлыбританиядағы оқиғалар (мысалы, ұлттық денсаулық сақтау қызметі мен бөлшек саудагерлердің шабуылдары). Біздің талдауымыз жалпы себептерді анықтайды: жүйелік қауіпсіздіктің нашарлығы (ескірген бағдарламалық жасақтама, шифрлаудың немесе көп факторлы аутентификацияның болмауы), инсайдерлердің теріс пайдалануы немесе қателіктері, нормативтік құқықтық актілердің әлсіз орындалуы және кибербілімнің жеткіліксіздігі. Біз Қазақстанның қарқынды цифрландыруының күшті құқықтық базаны (Cyber Shield стратегиясы) құра отырып, қауіпсіздік пен хабардарлықты арттыруға салынған инвестициялардан қалай асып түскенін талқылаймыз. Ұсыныстарға реттеу мен орындауды күшейту кіреді (мысалы. деректерді қорғау органын құру), техникалық стандарттарды енгізу (шифрлау, СІМ, тұрақты тексерулер), тәуелсіз қадағалау органдарын құру, киберқауіпсіздік бойынша білім беру мен оқытуды кеңейту, жасанды интеллектке негізделген мониторингті енгізу, ұйымдық есептілікті арттыру (айыппұлдар мен аудиттер арқылы) Және Будапешт Конвенциясы сияқты құрылымдар шеңберіндегі халықаралық ынтымақтастықты тереңдету. Дәлелдерге негізделген және озық тәжірибелерге (NIST, ENISA, ЮНЕСКО) сәйкес келетін бұл шаралар болашақта бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған.

Мақала Катмулл-Ром сплайнын қолдана отырып, цифрлық білім беру жүйелерінде графомоторлы жазу траекториясын талдау алгоритмін әзірлеуге және қолдануға арналған. Сандық жазуды оқыту контекстінде сенсорлық құрылғылардан (қалам немесе саусақ) алынған пайдаланушы енгізуін өңдеудің дәлдігі мен тұрақтылығын арттыру мәселесі қарастырылуда. Ұсынылған әдіс координаталық деректерді жинау, қалыпқа келтіру, шуды сүзу және траекторияларды тегістеу қадамдарын қамтиды. Катмулл-Ром Сплайн қисықтардың үздіксіздігін қамтамасыз ету және қозғалыстың негізгі ерекшеліктерін сақтау үшін қолданылады, бұл анықтамалық үлгілермен салыстыру дәлдігін арттырады.

Жұмыста әріптер сызбасының сапасын бірқатар параметрлер бойынша автоматты бағалауды жүзеге асыратын есептеу алгоритмі берілген: қисықтық, бұрыштық ауытқулар, жылдамдық тұрақтылығы және соққылар саны. Алгоритм егжей-тегжейлі есептерді қалыптастыруға, типтік қателерді анықтауға және жеке тапсырмаларды ұсынуға қабілетті сандық диагностикалық жүйеге біріктірілген. Әзірленген шешім интеллектуалды оқыту платформаларында, биометриялық аутентификация жүйелерінде, нейропсихологиялық диагностикада және компьютерлік криминалистикада қолданылуы мүмкін.

Ұсынылған тәсіл әртүрлі енгізу сценарийлеріне жоғары бейімделуді көрсетеді және қолжазба мәтінін тануға, талдауға және генерациялауға бағытталған күрделі Машиналық оқыту жүйелерін құруға негіз береді.

Мақалада үйір интеллект контекстіндегі математикалық сингулярлық құбылысы және оның адаптивті білім беру траекторияларын құру үшін қолданылуы зерттеледі. Құмырсқалар колониясының қозғалыс моделінің мысалында (Ant Colony Optimization) агенттердің жергілікті өзара әрекеттесуі жеке мінез-құлық шектеулерін еңсеру арқылы жаһандық оңтайлы шешімдерге қалай әкелетінін көрсетеді. Табиғаттағы ең қысқа жолды табу мен жекелендірілген оқыту траекториясын таңдау арасындағы ұқсастық талданады. Білім беру жүйелеріне үйір алгоритмдерін енгізудің технологиялық және этикалық аспектілері, сондай-ақ оқушылардың қажеттіліктеріне бейімделе алатын өзін-өзі ұйымдастыратын платформалар құру перспективалары қарастырылады. Мақалада топтық жүйелердегі сингулярлық траекториялар жоғарыдан төмен емес, оқушылардың, деректердің және бейімделу алгоритмдерінің өзара әрекеттесуі арқылы қалыптасатын "ақылды" білім беру орталарын құруға жол ашатынын атап көрсетеді.

Мақала дәстүрлі монолитті ақпараттық-білім беру жүйелерінің (АБЖ) шектеулерін еңсеру мәселесіне арналған. Зерттеудің мақсаты - заманауи цифрлық педагогиканың талаптарына жауап бере алатын жаңа буындағы АБЖ архитектурасының кешенді концептуалды моделін әзірлеу және негіздеу. Әдіснама ретінде жүйелік талдау, EdTech стандарттарының салыстырмалы талдауы және модельдеу әдісі қолданылды. Негізгі нәтиже - микросервистер, бұлттық технологиялар және «Нөлдік сенім» (Zero Trust) тұжырымдамасына негізделген көпдеңгейлі архитектура ұсынылды. Модельде функционалды қабаттардың өзара әрекеттесуі егжей-тегжейлі сипатталған: микро-фронтендтерге негізделген қолжетімділік арналары, API-шлюз, тәуелсіз сервистер жиынтығы, деректер мен аналитика қабаты. Ерекше назар жүйені қазіргі заманғы ашық стандарттар (LTI Advantage, xAPI, Caliper Analytics, Open Badges) негізінде біріктіруге аударылды. Ұсынылған тәсіл икемді, ауқымды және қауіпсіз цифрлық білім беру экожүйелерін құруға, сондай-ақ оқу аналитикасы мен жасанды интеллектке негізделген жекелендіруді енгізудің технологиялық негізін жасауға мүмкіндік беретіні тұжырымдалды.

Бұл мақала ағылшын, орыс және қазақ тілдеріндегі интонация заңдылықтарын салыстырмалы талдауға арналған. Интонацияның эмоционалды жағдайды, коммуникативті ниетті және сөйлеу әрекетін ұйымдастыруды білдіру құралы ретіндегі маңыздылығына баса назар аударылады. Интонациялық контурлардың сипаттамалары, олардың жіктелуі және қарастырылып отырған тілдердің әрқайсысындағы рөлі талданады. Интонация үлгілерінің айырмашылығына байланысты мәдениетаралық қарым-қатынаста туындайтын мәселелерге ерекше назар аударылады. Зерттеу нәтижелері лингвистикалық және мәдени факторларға байланысты интонациялық жүйелердің әмбебап және өзіндік ерекшеліктерін бөліп көрсетуге мүмкіндік береді, бұл тіл үйренушілер мен мәдениетаралық коммуникация саласындағы мамандар үшін пайдалы болуы мүмкін.

Мақалада Виктор Гюгоның «Нотр-Дам соборы» және Гастон Леруның «Опера елесі» романдарындағы сюжеттік параллельдер салыстырмалы түрде талданады. Негізгі кейіпкерлердің бейнелері, жалғыздық, махаббат және кек мотивтері, сондай-ақ сәулеттік кеңістіктердің символикасы қарастырылады. Мақаланың мақсаты - Виктор Гюго мен Гастон Леру романдарындағы сюжеттік параллельдерді анықтап, талдап, кейіпкерлердің ұқсастығын, мотивтер мен символиканы зерделеуге назар аудару. Зерттеу барысында әр түрлі тарихи кезеңдер мен жанрларда қағылған кейіпкерлерді бейнелеуде авторлардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары анықталады. Сондай-ақ, кейіпкерлердің ішкі әлемін бейнелеу үшін сәулеттік кеңістіктер мен символикалық элементтерге ерекше назар аударылады.

Мақала Тосиказу Кавагучидің “Before the coffee gets cold” романындағы хронотопты талдауға арналған. зерттеу М. Бахтин, Г. Шпет, П. Рикер және Ю.М. Лотманның теориялық жұмыстарына негізделген. Басты назар кафенің жабық кеңістігі мен философиялық категория ретінде әрекет ететін уақытты бейнелеу ерекшелігіне аударылады. М. Бахтин, Ю.М. Лотман және П. Рикердің еңбектеріне сүйене отырып, зерттеу көркемдік хронотоптың өткенге рефлексияға, таңдау еркіндігіне және салдардың сөзсіз болуына қалай негіз болатындығын анықтайды. Құрылымдық және интерпретациялық талдау әдістері қолданылады. Зерттеу нәтижесінде шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын анықтайтын хронотоптың ерекшеліктері анықталды.