Preview

М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университетінің Хабаршысы

Кеңейтілген іздеу
№ 2 (39) (2018)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАР

7-11 232
Аннотация

Осы мақалада космофизикалық факторларды есепке ала отырып, климаттың өзгеруін болжаудың қазіргі өзекті мәселелері қарастырылып, Солтүстік Қазақстан жағдайында экстремалды ауа – райының құбылыстарының көрінісі туралы зерттеулер циклын негіздеу қарастырылған.

11-16 219
Аннотация

Осы ғылыми мақалада 2014 – 2016 жж. Аралығындағы Солтүстік Қазақстан облысы Есіл ауданындағы қабыршаққанаттылардың алуантүрлігі көрсетілген. Әдебиет көздері талданданып, оның көмегімен көбелектердің түр құрамы анықталды. Осы зерттеудің негізінде автор зерттеу аймағында табылған Lepidoptera тізімін, сондай – ақ олардың түрлерінің алуын түрлілігінің құрылымын ұсынады.

16-22 280
Аннотация

Қазақстанда суармалы егіншіліктің өріс алуы қазан төңкерісінен кейінгі кеңестік заманмен байланысты. Суармалы егіншілікпен айналысу оңай шаруа емес, ол күрделі инженерлік құрылыс жүйесі болып табылатыны айтылған. Сондай – ақ Қазақ елінің қысқаша топырақ климаттық сипаттамасынан қазақ жерінің басым бөлігі құрғақ шөлейт және нағыз шөл зоналарда орналасқанын көріп отырмыз. Орташа есеппен мұндай аймақтар Қазақ жерінің 80 %жуық ауадан түсетін ылғал тек солтүстік облыстар мен орталық облыстарымыздың терістік шеткі бөліктерімен оңтүстік шығыстағы таулы аймақтардың біршама етектерінде егілетін егістерді қамтамасыз етеді.

23-27 270
Аннотация

Мақалада жоғары сыныптарда «Генетика және сұрыптау негіздері» тарауын оқытуда жаңа әдістерді пайдалану сипаты сарапталған. Тәжірибе жұмыстары Түркістан қаласының мектептерінде жүргізілді. Тәжірибенің алғашқы кезеңінде жеке оқушының дербес epeкшeліктepі, ынтaсы, мүмкіндіктepі aнықтaлды. Алынған нәтижелер Түркістан қаласының тәжірибе өткізген мектептерінде қолданылады.

28-34 236
Аннотация

Мал шаруашылығының тәжірибелі бақташылары тумаған бұзаудың қамын оның ана құрсағында жатқан кезінен бастап ойлайды. Жаңа туылған буданды таза сабан төселген қоршау – торларда ұстайды. Бұзауды серуенге күн шуақты кезде шығарса, ағзасы шынығып, күннің ультракүлгін сәулесінен терісінде Д витамині түзіліп, мешел мен басқа ауруларға шалдықпаушылығы артады. Төл өсіру – ірі табынынан өнімді көп алудың негізгі бір жолы.

34-37 236
Аннотация

Орталық Якутия жағдайында Fragaria orientalis Los – тың аборигенді түріндегі өсімдіктерінде фотомерзімдік жағдайларда (табиғи ұзын және жасанды құрылған қысқа күні) реакция қаралады.

37-43 266
Аннотация

Бұл жұмыста Солтүстік Қазақстан облысының аумағында 1930 жылдан бастап қазіргі уақытқадейін Сібіреліктерінің популяциясы ресурстарын қалыптастыру дыңерекшеліктері қарастырылған. Жануарлардың мекендеу ортасы мен олардың биологиясы, сондай – ақаңшылық пен браконьерліктің жануарларсанына әсері туралы ақпарат беріледі. Жұмыстың нәтижесі, қаралған түрлерді қорғауға және шығуға шектеу белгілерін анықтауға түзетулер енгізуге мүмкіндік береді.

43-48 254
Аннотация

Ұсынылған мақалада судан шөбінің өсуіне және дамуына тыңайтқыш қолданудың тиімділігі туралы ақпарат көрсетілген. Зерттеуде танаптық тәжірибе пайдаланылған. Судан шөбі өскіндердің жиілігі анықталған. Пайдаланылған тыңайтқыштар судан шөбін өсіру үшін бұрын Қазақстанда қолданбаған. Жұмыста органикалық тыңайтқыштарды судан шөбіне СҚО жағдайында пайдалану туралы нәтижелер келтірілген. Жұмыс нәтижелері Солтүстік Қазақстан облысы, Қазақстан мен жалпы әлем фермерлер мен басқа да аграрий өкілдеріне пайдалы болуы мүмкін.

48-52 231
Аннотация

Петропавл қаласының төңірегіндегі және іргелес аумақтарында суда жүзетін және су маңындағы құстардың жұмыртқа салу шамасын зерттеу нәтижелері қаралады. Ұяларды орналастыру сипаты, олардың ерекшеліктері, ұя салу уақыты туралы мәлімет беріледі.

53-60 248
Аннотация

Осы мақалада Якутия жағдайында Виленский және Покровский сұлы сұрыптарының эпикотелялық өсу ерекшеліктерінің нәтижелерін бағалау көрсетілген. Агротехниканың тең жағдайларында Виленский сұлы сұрпы органогенездің ерте кезеңдерінде эпикотелдің ұзындығын 0,3 см – ге дейін өсуін нақты ұстау, ол «стайер» белгісін туғызады деп. Покровский сұлысының стандартты сұрпы эпикотелдің өсуін 1,5 см – ге дейін өсіреді, осылайша осы кезеңде органогенезде «спринтердің» белгісін анықтайды.
Эпикотель және балл ұзындығының өзара байланыстығын анықтау кезінде сұлы дақылының пісуінде сабақтарының тұрақтылығын Орталық Якутияның құрғақшылық жылдары, сондай – ақ ылғалданған жылдары жағдайында сұлы дәнінің пісуіне қарай 3 жапырақтары фазасында эпикотелдің ұзындығы соғұрлым аз болған сайын, сабақтарының тұрақтылығында балл жоғарылайды, оны фактілер растап отыр. Виленский сұрыпында эпикотель ұзындығы және балл тұрақтылығы арасындағы корреляция коэффициенті 0,4 – тен күштірек, ал Покровский стандартында 0,6 – ге дейін.
Виленский сұрыпы 14 – тен 52 ц/га – ге дейін, орташа 30,8 ц/га, Покровский (26,7 ц/га) стандартына 112 % немесе 1,12 есеге стандартты анық жоғары, бұл зерттеулердің 3 жыл ішінде астықтың шығымдылығын қалыптастырып БЗЖ шкаласы мен. әдістемелік ұсыныстарға сәйкес 9 балға дейінгі сабақтарының жыл сайынғы беріктігін қамтамасыз етеді.

61-65 269
Аннотация

Мақалада Қазақстан Республикасының «Жасыл экономиканы» іске асыру бойынша тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару жөнінде берілген. ТҚҚ басқару тиімділігін арттыруға тұтастай Қазақстан Республикасы мен Солтүстік Қазақстан облысы үшін өзекті мәселе болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстанда тұрмыстық қатты қалдықтардың қалыптасу «көзінен» бөлек жинау жүйелі деңгейде жолға қойылмаған, сондықтан қалдықтарды қалыптасу көзінде бөлу, қалдықтарды бөлек – бөлек шығару, қалпына келтірілген материалдарды қайта өңдеу және сату жүйелеріне бүкіл ел бойынша кешенді экономикалық талдау жүргізуде.

ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

66-71 220
Аннотация

Берілген мақала күрделі кеңістік – уақыттық ұғымдағы байланыстарды және көркем әдебиет тіліндегі қатынастарды когнитивті – семантикалық және лингвостилистикалық маркерлерді реттеу арқылы, белгілі бір жағдайда бастапқыда құрастырылған авторлық интенцияны көрсететін, сонымен бірге шығарманың ішкі сюжеттік картинасын біршама толық ментальдік жаңғыртуға ықпал ететін байланыстың жалпы категориялылық және логика – мағыналығын оқырманның орнату үдерісін жеңілдету, бекіту және қалыптастыру мәселелеріне арналған.

71-76 268
Аннотация

Соңғы жылдары Қазақстан Республикасында медиатор қызметтеріне деген сұраныс өсып келеді. Авторлардың пікірінше, медиацияны даулар мен қақтығыстарды шешудің сот тәртібінен тыс әдісі ретінде енгізу ұзартылуы мүмкін. Сондықтан олар Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының кейбір азаматтық істер бойынша міндетті медиацияны қамтамасыз ету жөніндегі пилоттық жобасы жақсы нәтиже беретініне сенеді. Медиация жаңа құқықтық мәдениет пен менталитетті қалыптастырады. Сондықтан, қазақстандық қоғам жаңа құқықтық мәдениетті қалыптастыру жолында.

76-81 196
Аннотация

Бұл мақалада «көші – қон» түсінігі талқыланып, халықтың көші – қон түрлерінің жіктелуі кеңейтілді. Сонымен бірге, Қазақстан Республикасының еңбек ресурстарының көші – қонына ықпал ететін факторларға басты назар аударылады. Демографиялық факторларға тән белгілер ашылған.

82-91 260
Аннотация

Қазақстан Республикасы ауылшаруашылық кешені дамуына талдау жүргізіліп, елдің азық – түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің стратегиялық бағыты ретіндегі мемлекеттік қолдаудың рөлі айқындалған. Қазақстан ауыл – шаруашылық кешенінде маңызды өзгерістерге әкелген, бірақ та өндіріс тиімділігіне әсерін тигізбеген елдегі қабылданған экономикалық реформалар қарастырылған. Ауылшаруашылығын қаржылық қолдауға бөлінген қаражаттардың жыл сайынғы өзгеру серпіні сипатталған. Азық – түліктердің сұранысқа ие түрлеріне және өңделген ауылшаруашылық өнімдердің экспортын дамытуға негізделген ауылшаруашылық өндірісінің көлемін ұлғайтудың мүмкін болатын мақсаттары келтірілген. Бұл мақсатта азық – түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету тиімділігін бағалаудың индикациялық жүйесі қалыптастырылып, Қазақстанның азық – түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүйесінің критериалдық фукциясы құрылған критерийлер анықталған. Елдің азық – түлік импортына тәуелді болуына байланысты жүргізілген бағаның негізінде ішкі нарықты қамтамасыз ету мақсатында агроөнеркәсіп кешенін дамыту қажеттігін айқындайтын қорытындылар жасалған.

91-100 262
Аннотация

Мақалада венчурлық капиталдың теориялық негіздері қарастырылған, Қазақстан Республикасында компаниялардың венчурлық инвестициялауының жағдайын, әсіресе ғылыми – зерттеу және тәжірибелік – конструкторлық жұмыстар жағдайын, ҚР кәсіпорындары инновациялық қызметінің жағдайын талдау, ҚР венчурлық инвестициялау нарығын және венчурлық кәсіпорындардың қаржыландыру мәселелерін талдауға талпыныс жасалған. Венчурлық инвестициялау және венчурлық капиталдың негізгі мәселелері анықталған.

101-112 248
Аннотация

Шет тілін оқыту қиындықтары туралы айтқанда, тіл ұғымын қарастырмауға болмайды. Тіл – бұл оның көмегімен адамның ұғымдық (вербалдық) ойлауы қалыптасатын және оның барлық жоғарғы психикалық функцияларының дамуы жанамаланады, сондай – ақ адамзат қарым – қатынасының негізгі құралы болып табылатын күрделі жүйелік деңгейдегі білім.

113-119 273
Аннотация

Бұл мақалада қазақ тілі сабақтарында жаңа технологиялардың қолданылуы қарастырылған. Мемлекеттік тілді оқыту барысында жаңа технологияларды пайдалану бізге әдістемелік әдіс – тәсілдерді дұрыс таңдауға, жұмыс түрлерін түрлендіруге, тыңдаушылардың есінде қаларлықтай, әрі қызықты құрастыруға көмектеседі. Сонымен қатар тыңдаушылардың уәждемесін, жеке және топтық жұмыстардың тиімділігін арттырады.

119-125 286
Аннотация

Нақты материалдар негізінде фразеологизмдердің грамматикалық ерекшеліктері қарастырылған. Зерттеудің мақсаты – тұрақты сөз тіркестерінің морфологиялық ерекшеліктері мен синтаксистік қызметін анықтау. Зерттеуде фразеологизмдердің құрылымы, морфологиялық ерекшеліктері және сөйлемдегі қызметі талданған. Зерттеу әдістері: сипаттама, компоненттік талдау, құрылымдық – семантикалық талдау. Зерттеу материалдарын қазіргі қазақ тілі курстарында пайдалануға болады.

125-132 233
Аннотация

Мақалада XVIII ғасырдан бастап XX ғасырдың басына дейінгі орыс тіліндегі сөздер мағынасының және даму үлгісі мәселелерінің тарихнамасы берілген.

132-135 240
Аннотация

Мақалада адам капиталы оны дамытудың жолдары қарастырлады. Адам капиталы оның төртінші өндірістік төңкерістегі ролі мен маңызыдылығы. Сонымен қатар жоғары дамыған елдерде адам капиталының қалай дамыту жолдары қарастырлады.

135-140 222
Аннотация

Мақалда ауыл шаруашылығы өндірісінің экономикалық тиімділігінің теориялық аспектілері қарастырылған. Ауыл шаруашылығы өндірісінің экономикалық тиімділігін анықтауға әртүрлі көзқарастар назар аударылады. Экономикалық тиімділік тұжырымдамасы қалыптастырып, ауыл шаруашылығы өндірісінің экономикалық тиімділігін анықтауға әртүрлі тәсілдер ұсынылып, экономикалық тиімділігін анықтауға әртүрлі тәсілдер ұсынылып, экономикалық тиімділіктің негізгі көрсеткіштері анықталды.

140-145 259
Аннотация

Мақалада қазақ тілін оқытуда тілдік құрылымдарды пайдаланудың мәселесі қарастырылады. Жұмыста тілдік құрылымдар негізінде студенттердің сөйлеу дағдысын қалыптастыруға бағытталған жағдаяттық тапсырмалар ұсынылады.

145-151 229
Аннотация

Эмоциональдық мағыналықтардың семантикасы олардың орындалу формаларына байланысты өзгереді. Фразалық эмоциялық мағыналар жағдайға уақытша реакция ретінде түсіндіріледі. Жалпы мәтіндік эмоциялық мағыналар кейіпкердің өміріндегі басты эмоционалды жағдайды көрсетеді.

151-156 231
Аннотация

Перифраздардың қазақ тіл білімінде зерттелуі қарастырылады.Перифраздардың түрлері, ерекшеліктері көрсетіледі. Қ. Жұмаділов, І. Есенберлин, М. Баққожа шығармалары бойынша перифраздардың қолданысы талданады.

ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

222-235 261
Аннотация

Ni – W қорытпасына негізделген пирофосфатты электролитті импульстік ток режимінде негізделген электрохимиялық жабудың негізгі ерекшеліктері зерттелді. 8,7 және 9,5 рН екі электролит пайдаланылды. Тұндыру 0.01 – 0.1 А / см2 диапазонында өзгеретін ток тығыздығымен жүргізілді және жұмыс циклі (салыстырмалы импульстік ұзақтығы) 20 – 100 % шегінде өзгерді. Беткі қабаттың морфологиясы, SEM, EDS және XRD көмегімен қаптамалардың элементтік және фазалық құрамы зерттелді. Эксперименттік жағдай анықталды, бұл максималды ток ағымына және жабудағы максималды W құрамына жетуге мүмкіндік береді. Импульстік ток режимі 6 мкм – нен астам қалыңдығымен жарықтарсыз жоғары сапалы қаптамаларды алуға мүмкіндік береді.

236-249 252
Аннотация

Өрттен кейін құрылыс құрылымдарында күйреп бұзылуға немесе әрі қарай пайдалануға мүмкіндіксіз қосымша жүктемелер мен әсертлер пайда болады. Өрттен кейін құрылыс құрылымдарын қалпына келтіру әдістерінің мүмкіндігін қорытындылау үшін, міндетті түрде техникалық және фактылы жағдайын бағалау қажет. Бұл қорытындылау ғимараттар мен құрылымдарды шынайы тексеру негізінде орындалады. Қазіргі кезде уақыттың әр кезеніңде өңделген осы аумақтың бірнеше техникалық реттеулері бар. Олардың әр қайсысы құрылыс құрылымдарының жағдайын зерттегенде және бағалағанда белгілі аспектіні қамтиды.

249-258 256
Аннотация

Осы жұмыста зерттелген негізгі электрлік параметрлері плазмалық фокус. ВАС плазмалық фокус және графика тербелістер өзгерістер ток күшін LC контуры кестелері келтірілген. Плазмалық фокус назарындағы өрістердің қысқаша сипаттамасы ерекшеліктері берілген.

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР

157-161 221
Аннотация

Мақала жақын және алыс шет балалардың музыкалық білім беру бағдарламаларын бірқатар көрініс ретінде, қазақ және орыс жастардың білім берудегі халық педагогикасының дәстүрлерін рөлін талқылайды, сондай-ақ аспаптық және вокалдық музыка қазақ халық музыкалық дәстүрлерін сақтау және дамыту мәселесін, жүзеге асыру көтереді.

161-167 342
Аннотация

Мақала ана болу аспектісінде эмоционалдық «күйіп кеткен». Автор кәсіби қызметтің критерийлерін анықтайды, ана іс – әрекетімен және кәсіпқойлардың іс – әрекетімен үйлеседі, баламен қарым – қатынасында ананың эмоционалдық «күйіп кетуі» мүмкін екенін және балалармен әйелдерге көмектесетін мамандардың өкілдері ретінде эмоционалды «күйіп кеткен» симптомдарды көрсетеді.

167-174 325
Аннотация

Бұл мақалада кіші мектеп оқушыларының коммуникативті дағдыларын қалыптастыру қарастырылады. Коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру жеке саланың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады және оның айналасындағы әлемдегі баланың қажетті әлеуметтік және психологиялық бейімделуін қамтамасыз етеді.

174-181 351
Аннотация

Бұл мақалада жасөспірімдердің өзін – өзі бағалауы қалыптасады. Өзін – өзі бағалау өнімділіктің тиімділігіне және дамудың барлық сатыларында тұлғаны қалыптастыруға айтарлықтай әсер етеді. Өзін – өзі бағалаудың қалыптасуы жасөспірімнің айналасындағы әлемдегі қажетті әлеуметтік – психологиялық бейімделуін қамтамасыз етеді.

181-185 263
Аннотация

Мақалада қазақ халқының ұлттық киімдерінің әлемдік көркем мәдениеттен алатын орнын анықтау, ежелгі, дәстүрлі және қазіргі костюмдердің айырмасын, жалғастығын көрсету мақсаты көзделеді. Қазақ ұлттық костюмдері туралы шет ел этнограф – суретшілері салған бейнелері, ежелгі киім үлгілерінің көне нұсқалары, археологиялық қазба жұмыстарының негізінде табылған алтын адам киімі, қазақ арулары мен батырларының дәстүрлі киімі үлгілері, ұлттық салт – дәстүр мен көркемдің дәстүрге негіздерген киімдерді дизайнерлік жобалау бағыттары анықталады.

186-189 263
Аннотация

Мақалада жаңартылған білім беру жағдайында педагогтің даму мәселелері қарастырылады. Авторлар оқушыларға өзіндік түрде білім алуға үйрететін мұғалім баяндаушыдан мұғалім бағыт берушіге дейін педагог ролінің мазмұнындағы өзгрістерге назар аударады. Бұл мақсатқа жететін, бәсекеге қабілетті, сандық технологиялармен қамтылған ойланатын адамды қалыптастыру үшін қажет.

189-193 242
Аннотация

Осы мақалада ұсынылған сипаттамасы құқықтық мәдениетін және құқықтық мәдениет, білім алушылардың. Көрсетілген, олардың мәдениеттегі рөлі қоғам мен құқықтық мәдениет – қоғам. Ерекше назар авторлары бөледі қарастыру өзара байланыста болып, қоғамның құқықтық мәдениетін және құқықтық мәдениетін. Моделі әзірленді, құқықтық мәдениет, білім алушылардың. Негізінде зерттеу барысында алынған деректер дәлелденген өзара байланысты мәдениет, қоғам, құқықтық мәдениет қоғамның құқықтық мәдениетін және құқықтық білім алушылардың.

194-200 272
Аннотация

Мектепке дейінгі білім беру жүйесінің дамуы жаңа сапалық деңгейге көшуіне байланысты инновациялық технологиялар әзірлеусіз жүзеге асырылуы мүмкін емес. Дәстүрлі әдістердің орнына баланың танымдық дамуын жандандыруға бағытталған оқытудың белсенді әдістері келіп отыр. Осы өзгермелі жағдайында мектепке дейінгі білім берудегі педагогі қазіргі заманғы педагогикалық технологиялар кең спектрінде қандай бағдарда жұмыс жасауын білуі керек.

200-204 217
Аннотация

Бұл мақалада колледждің әлеуметтік педагогының жетім және ата – анасының қамқорлығынсыз қалған балалары, оның негізгі бағыттары мен ерекшеліктері бар жұмыс жүйесі қарастырылады.

205-214 253
Аннотация

Кәсіби бағытталған білім өзімен маңызды оқу бөлімін ұсынады. Осы білімді менгере отырып толық қарым – қатынас жасау мамандар үшін міндетті шарт болып қаралады. Шет тіліндегі кәсіби білім оқыту мазмұнының манызды бөлігі болып табылады. Шет тілі серіктестермен ауызша және жазбаша қарым қатынастағы бір құралы ретінде қызмет етеді.

214-221 264
Аннотация

Осы мақалада Қазақстан Республикасының қазіргі заманғы білім беру жүйесінің негізгі кезеңдері сипатталады. Сондай – ақ, жаңартылған білім беру мазмұнының 7 – сыныптарда «Механикалық қозғалыс» тарауы бойынша жетілдірілген әдестемесінің бір нұсқасы ұсынылған. Сабақ оқушылардың сабақ барысында танымдық белсенділігін арттыру мақсатына бағытталған.



ISSN 2958-003X (Print)
ISSN 2958-0048 (Online)