Көкжон фосфорит кен орындарының техногенді үйінділерінде алғашқы топырақ түзілу үрдістері бойынша зерттеу жұмыстары жүргізілді. Өсімдік жамылғысынан айырылған техногенді бүлінген жерлердің үлкен аудандары атмосфераға көміртегі шығарындыларының негізгі аймағы болып табылады. Бұл үрдістер биосферадағы жаһандық өзгерістердің өсуіне алып келдеді. Көкжон кен орындарынында табиғи жолмен өскен өсімдіктердің түрлері мен топырақтүзілу үрдісіндегі рөлін зерттеу барысында үйінді аумағының негізгі бөлігінде бастапқы эмбриоземдардың өсіп жатқаны байқалады. Кен орындарының үйінділерінде өсімдік жамылғысының қалпына келуі табиғи жолмен қалыптасуда және топырақ түзілу үрдістері алғашқы кезеңде. Бұл біріншіден облыстың құрғақ климаттық жағдайына, екіншіден, топырақ қалыптастыратын субстраттардың (жоғары тығыздығы мен тастығы) қолайсыз қасиеттеріне байланысты. Үйіндідегі бастапқы топырақтүзілу кезеңіндегі топырақтың биологиялық белсенділігі өте төмен деңгейде, сондай – ақ үйінділерді өсімдіктердің табиғи жолмен қалпына келуі арқылы игеру үлкен қиндықтар тудырады. Алынған үлгілерде микромезофауналар аз мөлшерде кездеседі. Олар, Isotoma, Onychiurus, Hypogastrura және сауытты кенелер (Oribatea). Мезофаунаның өкілдерінің туысынан Hemiptera анықталынды. Олар жиі және ірі кластерлерде жиналады. Мицилиальдық саңырауқұлақтар арасында – Penicillius, Aspergillius түрлері басым болды. Бактерия, актиномицет және жіп тәрізді саңырауқұлақтар санының ең үлкен мәндері 0 – 5 см тереңдікте (5 – 10 см) кездеседі, олардың саны табиғи түрде төменгі қабаттарға қарай азайғаны байқалады.

Рапсты өсірудің негізгі аспектілерінің бірі өскіндерді ерте өскіндік зиянкестерден, атап айтқанда шаршыгүлділер бүргешелерінен қорғау болып табылады. К.А. Тимирязев атындағы РМАУ – МАША өсім – діктерді қорғау зертханасының тәжірибелік аймағында 2008 – 2009 және 2011 – 2012 жж. рапс өскіндерін қорғау үшін түрлі инсектицидтердің биологиялық тиімділігін зерттеу бойынша зерттеулер жүргізілді. Жаздық рапсты шаршыгүлділер бүргешелерінен қорғаудың түрлі тәсілдерін экономикалық бағалау бойынша деректер келтірілген. Тұқымдарды инсектицидті дәрілегіштермен егу алдында өңдеу – рапсты ерте кезеңдік зиянкестерден қорғаудың тиімді шарасы. Сондай – ақ пайдалы энтомофаунаны, оның ішінде тозаңдатқыштарды сақтау, топыраққа түсетін жүктемені төмендету, инсектицидтермен жер бетіндегі ең аз өңдеуді болдырмау, сондайақ егістіктің 1 гектарына енгізілетін пестицидтің санын азайту есебінен осы қорғау шарасының экологиялық қауіпсіздігін ескерген жөн. Бұдан басқа, өскіндерді инсектицидтермен бүркудің орнына себу алдындағы өңдеу сияқты қорғау шараларын қолдану машина – трактор паркіне маусымдық жүктемеcін азайтады.

Солтүстік Қазақстан облысында ауыл шаруашылығы жануарлары санының артуы және табиғи жайылымдардың қанағаттанғысыз жай – күйі мал жаю үшін орман алқаптарын неғұрлым белсенді пайдалануға ықпал етеді, сол арқылы орманды қалпына келтіру үдерістерін тежейді, бұл біздің зерттеулердің мақсаты – мал жаю үшін оларды уақытша пайдалану кезінде ормандардың санитарлық жай – күйіне баға беру болып табылады. Жануарлар жайылған аумақтарда, бастапқы зақымдардан басқа, ағаштардың екінші рет зақымдануы – механикалық зақымдалу орындарында шірік зақымдалғаны анықталды. Зерттеу аумағының орман екпелерінің санитарлық жағдайын жақсарту және сақтау үшін: ормандарды қорғау жөніндегі жұмыстарды күшейту және ҚР орман заңнамасы шеңберінде орманды жанама пайдалану ережелерін бұзуды дер кезінде анықтау және алдын алу жөніндегі іс – шараларды жүргізу; МОҚ аумағында ауыл шаруашылығы жануарларын жаюды жүзеге асыратын жеке меншік иелерімен, жеке және заңды тұлғалармен түсіндіру жұмыстарын жүргізу орынды.

Мақалада негізгі жалпы кәсіби құзыреттіліктер анықталған, кәсіби қызметті табысты жүзеге асыру үшін қажетті кәсіби құзыреттілік негіздерін қалыптастыру мақсатында дамытушы оқыту жағдайында студенттерді практикалық – бағдарлы даярлау қажеттілігі негізделген. Дамытушылық оқыту ұғымы берілген, оның міндеті өзіндік, бастамашылық тұлғаны құру болып табылады, өз пәнінің кәсіби біліміне ие, ғылым мен озық техниканың жаңа жетістіктерін қолдануға және пайдалануға қабілетті, оң, жасампаз энергияға ие, ол кадрлармен қамтамасыз ету проблемасын шешуге елеулі үлес қосады. Дамыта оқыту ұғымының пайда болуы мен қалыптасуының және оның білім алушының құзыреттілігін дамытуға ықпалының негіздері қарастырылды. Дамыта оқыту жағдайында зертханалық практикумдар өткізу үшін инновациялық сараланған оқу – әдістемелік қамтамасыз етуге қойылатын талаптар тұжырымдалған және жалпы физика курсы бойынша зертханалық практикумдар өткізу үшін болашақ әмбебап, әртүрлі деңгейлі әдістемелік қамтамасыз етудің құрылымы мен мазмұны әзірленген критерийлер жасалған.

Тайга – алас экожүйелері аз биоөнімділігімен, физика – химиялық, микробиологиялық үрдістердің төмен кернеулігімен сипатталады. Органикалық заттардың ыдырауының баяулаған қарқынымен, минералды азоттың кемшілігі, тіпті қарашіріктің қосалқылық құрамымен де, топырақтың жай – күйін бағалау органикалық және минералдық тыңайтқыштарды одан әрі тиімді қолдану және суармалы сулардың экологиялық қауіпті шоғырлануына жол бермеу үшін жүргізіледі. Топырақтағы қарашіріктің құрамы 1,9 % – ды құрады, бұл өте төмен көрсеткіш болып табылады. Топырақтың фосфордың жылжымалы түрімен қамтамасыз етілуі жоғары, топырақтағы аммиак азотының құрамы өте төмен. Топырақтың су сору талдауы топырақтың тұзданғанын көрсетті. Су деңгейінің шегінде минералданған және суару үшін жарамды. Аймақтың топырағы картоп пен көкөніс дақылдарын өсіруге жарамды құнарлы болып табылады. Топырақтың құнарлылығын жақсарту бойынша келесі іс – шаралар ұсынылады: топырақта қарашірікті арттыру үшін қайта піскен қи енгізу, топырақтың тұздануын азайту үшін гипс енгізу.

СҚМУ–де ұзақ жылдар бойы МӘҰ үздіксіз тіркелуі жүргізіледі. Осыған байланысты әр бақылау маусымы маусым айының басынан тамыз айына дейін солтүстікке барынша мүмкін болатын бақылау нүктелері ұйымдастырылады. Күміс бұлттардың қабаттылығын зерттеу үшін арнайы әзірленген бағдарлама қолданылады, ол бір жұмыс терезесінде ашылған екі суретті бір суреттің жабынының ауданын екіншісіне түрлендіре отырып салыстыруға мүмкіндік береді. Бұлттың жекелеген түрлерінің дамуын қадағалай отырып, бағдарламада әртүрлі суреттерде бір құрылымды байланыстыратын векторларды орналастыру қарастырылып, байқалатын бұлттың қабаттылығы туралы сеніммен айтуға болады. Бұл жұмыста МКБ қабаттылығын анықтау бойынша ұсынылған әдістің тиімділігін көрсететін 2018 жылғы бақылау материалын өңдеу мысалы келтіріледі.

Берілген мақалада Programmes from North Leadership Centre Newcastle University, Great Britain тақырыбы бойынша алынған білім мен құзыреттілікке талдау жасалады, деп халықаралықтағылымдамадан өту нәтижесінде авторлар жазады.Артықшылықтарын пайдалану жаңа білімніңтехнологиялықәдіс – тәсілдерін шет тілдерін оқытуда және шетел тілісабағында студенденттердің конпентециясы қалыптастырылады. Сонымен қатар бұл технологиялар оқытушыларға өз сабақтарын қандай да бір тақырыптан өту кезеңдерін есепке ала отырып дұрыс қабылдауға көмектеседі. Олар сөздік қорын тиімді зерттеуге бағытталған ,яғни ,жоғарғы оқу орны студенттерінің шет тілді компенциясын қалыптастыруға ықпал етеді. Мақалада ең тиімдіәдістер мен мысалдар келтірілген олармен Newcastle University таныстырылған. Ең бастысы студенттер жаңа технологияларды пайдалана отырып , шет тілін үйренуге мейірімділікпен қатысатындығы.

Шетел тілін меңгеру бүгінгі күні болашақ маманның маңызды дағдыларының бірі болып табылады. Жоғары білім беруде іргелі тіл үйренусіз шет тілінде біліктіліктің жоғары деңгейіне жету мүмкін емес. Мұғалімдер, өз кезегінде, шет тілдерін оқыту әдістемесі мен әдістерін меңгеруі тиіс. Оқушылардың білімі, қажеттіліктері мен мүдделеріне сәйкес бір немесе бірнеше оқыту әдісін оңтайлы таңдау үшін шет тілін оқытудың жаңа әдістерін, арнайы оқыту әдістерін және әдістерін білу маңызды. Оқыту әдістері қарапайым «алгоритмделген бірліктер» емес, олардың шет тілдік сабақтарды ұтымды және дәлелді пайдалану мұғалімнің шығармашылық көзқарасын талап етеді, себебі «педагогика ғылым мен өнердің бір мезгілде болуы керек, сондықтан оқыту әдістерін таңдауда мұғалімнің шығармашылығына негізделуі керек». Осы мақаланың мақсаты шетел тілдерін оқыту әдістемесі мен әдістерін, оларды сыныпта қолданудың орындылығы.

Мақалада жоғары оқу орнында лингвистикалық емес мамандықтар бойынша шет тілін үйренудегі қиындықтардың басты себебі психологиялық тосқауыл болып табылады. Болашақ маманның университеттік білім беру сатысында қажет болуы керек ең маңызды құзыреттілігі – туындаған психологиялық кедергіні жеңу стратегиясын қалыптастыру. Психологиялық кедергілерді еңсеру – студенттің өзіндік жұмысы, ол мұғалімнің оқытылатын пәнге құндылықпен байланысы бар университеттің лингвистикалық емес мамандықтарының студенттеріне қалыптастыруға мүмкіндік беретін жағдайлар жасауымен байланысты. Бұл мақалада оқу үрдісінде үлкен рөл атқаратын психологиялық тосқауылдың проблемалары және оларды жеңу жолдары сипатталады, бұл студенттерге шет тіліне құнды қатынасын қалыптастыруға көмектеседі. Студенттің оқудағы жетістігі оқуға деген көзқарасына, оқу іс – әрекетінің негізі болып табылатындығына байланысты. Құзыретті мұғалім осы мақалада сипатталған психологиялық тосқауылдарды жеңу үшін түрлі технологиялар мен әдістерді пайдалана алады.

Дискурс қашан да тілі білімінң күрделі саласы болып саналады. Себебі дискурста тек қана тілдік мәселер ғана емес, сонымен қатар бірқатар экстралингвистикалық факторлар да өз әсерін тигізеді. Осы орайда жалпы тіл білімінде көптеген ғалымдар дискурс мәселесіне өз зерттеулерін арнауда. Сондай көрнекті ғалымдардың бірі – орыс ғалымы В.И. Карасик. Мақалада В.И. Карасиктің коммуникативті лингвистикаға, жалпы дискурсқа, сөйлеу жанрларына, коммуникативті тональділікке қатысты көзқарастары баяндалады.
Оның еңбектері коммуникация мәселелері теориясын, дискурс анализін, мәтін лингвистикасын, сөйлеу жанрлары теориясын едәуір кеңейтті. Әрине, аталмыш мақала В.И. Карасиктің коммуникацияға қатысты айтқан барлық теориясын қамтиды дей алмаймыз. Дегенмен, біз оның дискурсқа қатысты айтқан ойларының бірқатарын санамалап өтетін боламыз. Сондай – ақ, дискурс анализін жүргізуге бағытталған барлық әдіснамалық негіздері тура сөз етіледі. Олар өз кезегінде шәкірттері тарапынан кең қолданысқа ие болып жүр.

Осы мақаланың мақсаты газет стилінің негізгі ерекшеліктерін қарастыру болып табылады. Мақала танымал ғалымдардың тұрғысынан заманауи газет стилінің ерекшеліктерін сипаттайды. Сондай–ақ, біздің жұмысымызда газет ерекшеліктерінің (морфологиялық, лексикалық және синтаксистік,және графикалық таңбалар) классификациясы берілген. Таңдалған тақырыптың өзектілігінің себептері, қазіргі заманғы газет дискурсінің функциялары және газет стилінде қолданылатын сөздік қасиеттері сипатталған. Сондай – ақ, газет стилінің тұжырымдамасының теориялық негіздері және ағылшын тіліндегі басқа функционалдық стильдерден айырмашылығы анықталған. Мақалада осы стильге тән элементтердің ерекшеліктері сипатталады, әрбір элемент британдық БАҚ – тардың кейбір мысалдарымен түсіндіріледі. Қорытындылай келе, газет – публицистикалық стилі әсер ету мен хабарлау функцияларын атқарады. Бұл екі функцияның өзара әрекеттестігі публицистикадағы сөздің пайдалануын анықтайды. Газеттiк стилі үшiн ең маңызды болып табылатын әсер ету функциясы журналистиканың баға беру құралдарының өткiр қажеттiлiгiн айқындайды. Журналистика әдеби тілден бағалау әдісімен дерлік барлық құралдарды алады. Жұмыстың практикалық маңыздылығы: зерттеудің нәтижелері социолингвистика, мәдениеттану, журналистика, лингвистикалық стилистика және мәтінді интерпретациялау бойынша арнайы курстарда қолданылуы мүмкін. Бұл мақала ағылшын тілін оқып жатқан кезде және әсіресе газеттің ерекшеліктеріне қызығушылық танытатын адамдар үшін, ағылшын тіліндегі газеттерді оқитындар үшін практикалық маңызды болуы мүмкін. Ұсынылған материал газет стандарты мен айқындылығы газет байланыстары базасын құру сияқты неғұрлым терең түсінікпен субъектіге қызығушылық танытуы ықтимал.

Ағылшын тілі оқушылардың қажеттіліктері үшін маңызды фактор болып табылмаған жағдайда да, оқытушылар олардың тіл үйренуге деген қызығушылығын арттыру үшін, мотивациясын кеңейту үшін тіл үйретудің шығармашылық жолдарын іздестіруі қажет. Ағылшын тілін халықаралық тіл ретінде меңгеру Қазақстанда білім берудің әртүрлі деңгейлерінде үлкен маңызға ие, бірақ, өкінішке орай, көптеген оқушылар мектепте бірнеше жыл оқығаннан кейін олардың ағылшын тіліндегі қабілеттеріне қанағаттанбайды. Әрине, бұл мәселенің әртүрлі себептері бар, бірақ осы зерттеуде алаңдаушылық туғызатын себептердің бірі ынталандырудың болмауы. Шет тілін үйренетін сыныптарда музыкалық айқындықты, әсіресе заманауи әйгілі әндерді пайдалану сыныптарда ең перспективалы және тиімді болып табылады. Қазіргі заманғы шетелдік музыканы таңдау оның танымдық құндылықтарымен, күнделікті өмірдің сипаттамаларын, мәдениет пен күнделікті өмірді, зерттелген елдердің тұрғындарының ойлау тәсілдерін көрсетуімен айқындалады. Бұдан басқа, сыныптарды музыкалық материалдарды қолдану мотивациялық факторды жақсарта алады, сыныпта қолайлы психологиялық климатты қалыптастырады, грамматиканы және сөздік қорын дамытудың тиімділігін арттырады.Оның үстіне, барлығымызға жақсы белгілі болғандай, оқушы шет тілін үйреніп жүріп, кейін біраз уақытқа тоқтатса, оның есінде жаттаған өлеңдерінен басқа нәрселер ұмытылып қалады екен.

Бұл мақалада Дональд Трамптың сайлау сөздерінің материалдарының прагматикалық әсерін арттыру құралы ретінде стилистикалық әдістер сипатталады. Осы мақаланың негізгі мақсаты стилистикалық әдістердің шешендік өнерде прагматикалық әсері бар екенін дәлелдеу болды.Талдау барысында келесі басты әдістер қолданылды: зерттелетін мәселе бойынша ғылыми әдебиеттерді талдау; жалпылау, мазмұнды талдау, сөйлеу мәтіндерінің мысалында риторикалық құралдарды анықтау және оларды кейінді талдау. Мәтінді талдау кезінде лексикалық стилистикалық әдістерден метафора, эпитет, метонимия және гипербола, синтаксистік әдістерден риторикалық сұрақ, параллелизм, қайталану, антитезис және морфологиялық әдістрден 1 жақтағы есімдік, қимыл – сын үстеулері, салыстырмалы шырайдағы сын есімдер және қыстырма сөздер максималды прагматикалық әсерге қол жеткізуге мүмкіндік беретіні анықталды. Мақалада көрсетілген зерттеудің нәтижелері ғылыми лингвистикалық журналдарда қолданылуы мүмкін, сондай – ақ филология факультетінде стилистика пәні бойынша дәрістер үшін қолданылулары мүмкін.

Қарқынды дамып келе жатқан экономика мен ақпараттық қоғамда кең кәсіби құзыреттілікке ие, атап айтқанда 21 – ші ғасырдың дағдыларына ие мамандарды даярлау қажеттілігі туындады. Мақалада замануи қоғамда ғана емес, сонымен қатар болашақта да талап етілетін болашақ мамандарды дайындауға қажетті түрлі авторлардың әзірлеген 21 – ші ғасыр дағдыларының топтастыруы қарастырылады. Ағылшын тілін меңгерудің негізгі дағдыларын дамыту шеңберінде студенттерді оқыту үшін жоғары деңгейдегі когнитивті дағдыларды іріктеу мәселесі баяндалады. Қолданымдағы негізгі жіктемелерге салыстырмалы талдау жасау нәтижелері негізінде мақала авторы шетел тілі ретінде ағылшын тілін оқыту шеңберінде ЖОО – да оқу процесіне енгізуге қолайлы 21 – ші ғасырдың дагдыларының тізімін әзірледі.
Зерттеудің нәтижелері 21 – ші ғасыр дағдыларын қалыптастыру деңгейін бағалаудың және оларды білім беру жүйесіне интеграциялаудың әдістемесі мен өлшемдерін әзірлеуде болашақ ғылыми жұмыстарда қолдануға жарамды, бұл жаһандық еңбек нарығында жас мамандардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ықпал етеді.

Мақалада зерттеу объектісі – адамның жеке кеңістігі мен уақыты. Жұмыс қоғамның технологияландыру және цифрландыру үдерістерінің басым болуы жағдайында адамның жеке кеңістігі мен уақытын сақтау мәселесін қарастыруға арналған. Цифрландыру құбылысы, оның адам мен қоғам үшін оң және теріс жақтары талданады. Мақала тақырыбын ескере отырып, осы феноменнің соңғы жақтарына көп көңіл бөлінеді. Жұмыста жоғарыда аталған проблема тек теориялық тұрғыдан ғана емес, қоғамның дамуының қазіргі жағдайы мен ғылыми көздерін талдауды ескере отырып қарастырылады. Көркем шығармалардың материалында қоғамды кеңейтетін технологияландыру контекстінде жеке уақыт пен адам кеңістігінің санаттарын ғылыми практикалық талдау әрекеті қабылданады. Бұл көркем шығармалары – «The Concentration City» және «Subliminal Man». Олардың авторы – Дж. Г. Баллард, ағылшын жазушы. Әңгімелерде көркем кеңістіктің әртүрлі түрлері суреттеледі, олардың өзара іс – қимылы мен қарсыласуы талданады. Жеке уақыт адамның негізгі ресурсы ретінде ғана емес, адамның өзінің бірегейлігін сақтауының басты факторы ретінде қарастырылады. Әңгіме мазмұнының негізінде адам үшін технологияландыру және цифрландыру процестерінің ықтимал теріс салдарлары ұсынылады және талданады.

Нақты мақалада Қазақстан Республикасының «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» кодексінің (Салық кодексінің) жаңашылдықтары қарастырылған.
Cалық салу жүйесіне енгізілген өзгерулерге көңіл бөлінген. Заңды жаңартудағы негізгі мақсат – еліміздегі орта және шағын бизнесті дамыту. Ел экономикасы дамуының бірден – бір көзі – кәсіпкерлік саласына ерекше көңіл бөлу. Сондықтан басымдылық осы мәселеге беріліп, кәсіпкерлік тақырыбында көптеген зерттеулер жүргізілді. Мамандардың ойынша, бұл кодекс адал ниетті салық төлеушілердің құқығын қоғауды көздейді. Оның үстіне, жаңа заң көп салалы экономика мен әкімшілік қызметтерді жеңілдетуге, халықты ерікті түрде салық төлеуге ынталандырмақ.
Салық заңнамасы – салық салу және жинауға қатысты қоғамдық қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілердің жиынтық атауы. Салық заңнамасы нақты салық түрлерін төлеу, есептеу, бақылау тәртібін, заңды және жеке тұлғалардың салық төлеу міндетін және салық заңнамасын бұзғаны үшін жауапкершілік шараларын белгілейді.
Қазақстан Республикасының салық заңнамасы Салық және бюджетке төленетін баса да міндетті төлемдер туралы кодекстен және осы саланың жекелеген мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілерден тұрады.

Бұл мақалада автор Елбасының «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласының негізгі бағыттары бойынша өз көрінісін ашуға тырысады. Қазақстанның ежелгі жерінде мемлекеттіліктің қалыптасу хронологиясын көрсету, жылқыны қолға үйрету арқылы көшпенді өркениетті құру. Сақтардың, ғұндардың, түріктердің тарихы дүниежүзілік тарихында белгілі, тек Ресей Империясы және КСРО Компартиясының идеологиясы кезінде Қазақстанның ұлы өткені саналы түрде елеңдеді. «Ұлы даланың жеті қыры» атты мақала түркі әлемінің ұмытылмаған бетін объективті ашуға мүмкіндік береді. Ұсынылған мақалада өзектілік пен мазмұн көшпелі өркениеттер тарихының нақты мысалдарында оқиғаларды жариялауға қажетті объективті мүмкіндік береді. Көптеген тарихи құжаттар, мұрағаттық деректер, Батыс Еуропа мен Қытай мемлекеттерінің сыртқы саясатының қолжазбалары негізінде біздің жеріміздің және оның халқының өткен тарихын зерттеуге болады. «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласы зерттеушілерге, тарихшылардың ғалымдарына цензураға қарамастан, Қазақстанның ежелгі жерінде мемлекеттіліктің қалыптасуының кезең – кезеңімен көрінісін жүйелі түрде зерделеуге және ұсынуға себеп береді.

Мақалада батыс тарихшылары мен мәдениеттанушыларының зерттеулерінде ұсынылған мәдени ескерткіш ұғымының тарихи ескерткішінің бөлігі және мәдени мұраны ұрпақтан ұрпаққа трансляциялау механизмі мен маңызды факторы ретінде пайымдалуы мен түсінілуі қарастырылады. Ескерткіш тарихи – философиялық және мәдениеттанулық ұғым ретінде Мәдени мұраға қажетті үздіксіздік береді,оны келесі ұрпақтардың түсінуі мен қабылдауын анықтайды. Мәдени дамудың үздіксіздігі әдет – ғұрыптарды меңгерудің және оларды болашақ практикада тікелей өмір бойы жүзеге асырудың бірыңғай процесін туындатады. Әлем халықтарының мәдени мұрасы әлемдік мәдени мұраға кіреді.
Әлемдік мәдени мұра – ата – бабаларымыздан берілген қазына. Қазіргі заманның міндеті – мұра объектісін сақтау, оны жан – жақты зерделеу және оны тігінен трансляциялау.
Болашақ ұрпаққа мәдени есте сақтау және трансляциялаудың маңызды факторы ретінде мәдени ескерткішті есте сақтау туралы түсініктерді қалыптастыру ұлттық кодтың жаһандану процесі шеңберінде өзінің ұлттық – өзіндік мәдениетін – этнос, мемлекет мәдениетін сақтауға әсерін кешенді зерделеу кезінде қажетті буын болып табылады.

Өзекті мәселелерді көтеріп, оларды шешу жолдарын талқылайтын еркін баспасөз – дамыған қоғамның, мемлекеттің ажырамас бөлігі. Қазақстандық баспасөзге цифрлық технологиялардың енгізілуі гаджет қолданатын жаңа аудиторияның назарын аудару үшін ғана емес, бизнестің барлық түрінің де интернетке көшуі себеп болды. Еркін ойлар мен тәуелсіз пікірлер басылым беттерінен сайттарға, блогтар мен әлеуметтік желілерге көшті. Жаңа медианың дамуы, баспа басылымдардың мультимедиалық пішінге көшуі ақпарат берудің түрлі технологияларын біріктірді.
Бұл журналист қызметін күрделендірді. Себебі бір материалды бірнеше пішінде бір уақытта ұсыну қажеттілігі туды. Қазақстандағы ақпараттық кеңістіктің жетілуіне, коммуникацияның цифрлануына кері әсер ететін негізгі проблемалар бар. Оған БАҚ-тың мемлекеттік тапсырысқа тәуелділігі, құқықтық базаның жетілмеуі, қазақ тілді баспасөздің бәсекеге қабілетсіздігі, газеттер тиражының азаюы жатады. Мақалада цифрлық технологияның қазақ баспасөзіне әкелген жаңалығы талданған, кездескен проблемалар бүгінгі күн тұрғысынан баға берілген.

Журналистиканың трансформацияға ұшырауына цифрлану, яғни технологиялық фактор мен ғаламдық интернет желісінің пайда болуы әсер етіп отыр. Коммуникацияның жаңа арнасының пайда болуы журналистика функциясына да өзгерістер әкелді. Бұқаралық коммуникациядағы технологиялық жаңалық журналистиканың әлеуметтік функциясына да әсер етті. Жаңа технология бұқаралық ақпарат құралдарын ғана емес, Қазақстан қоғамын да жүйелі түрде жаңа деңгейге көтерген механизм болды.
Дегенмен, жаңа коммуникациялық технологияның әсері бір жақты емес. Жаңа және дәстүрлі құралдардың қақтығысы журналистика құндылықтарына жаңа көзқарас қалыптастырды. Материалдық, заттық тасымалға негізделген бұрынғы журналистикаға қарағанда цифрлық дәуірде өзгерістердің әсері анағұрлым терең. Технологиялық төңкерістің бұрынғылардан айырмашылығы ақиқаттың виртуалды әлемге көшуі, интерактивтілік пен жаһандық сипат алуы. Бүгінде ақпарат тарату әдістері ғана емес, оны қолданушы орта да ауысты. Жаңа жағдайға бейімделген Қазақстан журналистикасы ақпарат таратудың кез – келген түрлеріне эксперимент жасауда.
Мақалада цифрлық технологияның қазақ баспасөзіне әкелген жаңалығы талданған, бүгінгі күн тұрғысынан баға берілген.

Жаһандану дәуірінде ағылшын тілін үйрену фонетика, лексика және грамматиканы меңгеруді ғана емес, сонымен бірге ағылшын тілінде сөйлейтін елдердің мәдениеті мен жалпы әлемдік мәдениетті меңгеру болып табылады. Осы мақсатқа қол жеткізу үшін әртүрлі әдістер мен тәсілдер қолданылады. Бұл мақалада тілдік емес факультеттердің студенттері үшін ағылшын тілі сабақтарында лингвомәдени құзыреттілікті қалыптастыруда тиісті атаулардың рөлі талқыланады. Тиісті есімдер қоғамның дамуының әлеуметтік және тарихи факторларымен анықталады және зерттелетін елдің мәдениеті, психологиясы, тарихы, географиясы, өмір салты туралы ақпарат береді. Ономастикалық материалды қолдану студенттерге ағылшын тілінде сөйлейтін елдердің мәдениетін білуін тереңдету, сыныптарды әртараптандыру, пәнге деген қызығушылықты жоғарылату, сыныпта ынтымақтастық ортасын қалыптастыру мүмкіндігін береді. Шетел тілі мен ана тілдерінде тілдік құбылыстарды салыстыру арқылы студенттер шет тілін ғана емес, сонымен қатар өздерінің мәдениетін де терең меңгереді. Мақалада оқу процесінде ономастикалық материалды оқудың тақырыбына байланысты қалай енгізу керектігі, қандай әдістер мен тәсілдерді қолдануға болатыны, сабақта студенттер мен мұғалімнің рөлі қандай болуы мүмкін екендігі көрсетіледі.

Халықтың өмір сүру деңгейінің статистикасы әр адамның жеке мүдделеріне әсер етеді, өйткені адамдардың әл – ауқаты олардың өмірлік жоспарлары мен мүдделеріне байланысты. Әлеуметтік мәселелер үнемі үкіметтің, биліктің, кәсіподақтардың және қоғамдық ұйымдардың назарында. Халықтың әл – ауқатын арттыру экономиканың, мәдениеттің дамуына ықпал етеді және әлемдік даму рейтингінде елдің позициясын анықтайды.
Бұл ғылыми зерттеу Қазақстанның түрлі аймақтарында өмір сүру деңгейін бағалауға және Солтүстік Қазақстан облысының тұрғындарының жағдайын негізгі көрсеткіштер бойынша анықтауға арналған. Тұрмыс деңгейін өлшеудің негізгі параметрі – халық табысы. Кірістер тек қызметкерлердің жалақысын ғана емес, өзін – өзі жұмыспен қамтыған халықтың, кәсіпкерлердің табысын да қамтиды. Бұдан басқа, соңғы жылдары халық үнемі өзгеріп отыратын нарықтық жағдайлардағы жоғалу қаупін азайту мақсатында табыс көздерін әртараптандыруға тырысады. Зерттеудің негізгі ақпарат көзі ресми статистика болып табылады.

Төлем жүйесі экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және елдің ұлттық мүдделерін цифрлық экономикада сақтаудың стратегиялық маңызды құралы болып табылады. Мақалада әртүрлі тарихи кезеңдерде Қазақстанның төлем жүйелерінің дамуы мен қалыптасуы қарастырылады. Қазақстанның тәуелсіздік жылдарынан бастап ұлттық төлем жүйесінің дамуының үш кезеңі анықталды және сипатталды. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жиырма төлем жүйесін тіркеді, олардың біреуі жүйелік маңызды, үшеуі елеулі деп танылды, қалған 16 – ы төлем жүйелеріне тиесілі. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, төлем жүйелерінің операторы ретінде, оларды жаңа технологиялық жетістіктерге сәйкес жаңғырту бойынша үнемі жұмыс жасайды. Төлем жүйелері арқылы төлем ағындарының динамикасын талдау негізінде электрондық төлемдер нарығының белсенді дамуының орташа төлем көлемінің өсуіне ықпал етілді. Отандық төлемдер жүйесін дамыту перспективалары анықталды, бұл қаржы қызметтерінің қолжетімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді.

Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар адамдарға білім беру мен өзін – өзі тәрбиелеу, олардың кәсіби және жеке мүдделері мен қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін, ақпараттық және объективті ортаны құру үшін шексіз негіз болып табылады. Бірақ тек Интернет ресурстарына қолжетімділік тез және сапалы тілдік білім беруге кепілдік бермейді. Қазір заманауи интернет технологиялары қолданыста, сондықтан қазіргі заманғы шет тілдерін оқу барысында жаңа білім беру ресурстарын дамыту қажет. АКТ үлкен білім беру әлеуетіне ие және ақпараттық – білім беру ортасын құрудың қосымша мүмкіндігі болып көрінеді. Олар әлеуметтік – мәдени құзыреттілік деңгейін жоғарылатуға көмектеседі, оқытылатын тіл елдерінің мәдени әртүрлілігін үйренуге арналған бірегей жағдайлар жасайды. Интернеттегі оқыту ресурстарын дамыту интернеттің білім беру ресурстарына толығымен басқа көзқараспен қарауға және оларды балама ретінде қабылдауға мүмкіндік береді. Білім берудің интернет – ресурстары шет тілдін барлық тілдік іс – әрекет түрлерінің коммуникативтік құзыреттіліктерін дамытуға бағытталуы мүмкін. Шетел тілін (ШТ) меңгеру жолында Интернет – ресурстары арқылы қол жеткізілген білім, заманауи жоғары білім талаптарына сәйкес (негізгі ШТ және кәсіби – бағдарлы ШТ). Осылайша, шет тілін үйрену барысында интернет ресурстарын пайдалану (дәстүрлі оқулықтармен бірге) тілдерді оқытудың негізгі мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етеді.

Есіл өзенінің суының ағып кету проблемасы аса маңызды міндет болып табылады және ерекше назар аударуды қажет етеді, өйткені халықты кешіктірген эвакуациялау өлімге әкелуі мүмкін. Соңғы жылдары Есіл өзенінің күтілетін мерзімге дейін төгілуі орын алды, бұл елді мекендерге зиян келтіріп, ауыл шаруашылығына зиян келтіріп, кейін қаржылық шығындарды көбейтеді. Су тасқынынан зардап шеккен аудандардағы жерді зерттеудің жаңа әдістерін әзірлеу қажеттілігі туындады, сондықтан бұл әдістер төтенше жағдайдың басталуына дейін болжамды су тасқыны туралы нақты көріністі көруге мүмкіндік береді, бұл адамның, қаржының, ауыл шаруашылығының шығындарының алдын алу мүмкіндігін береді. Неғұрлым дәл болжау үшін, Agisoft PhotoScan, GIS Sputnik бағдарламалық қамтамасыз етуді су тасқыны аймақтарын Есіл өзенінің балқу суларымен егжей – тегжейлі биіктік картамен құру ұсынылады.

Су – «біздің» әлемдегі ең таралған зат, бірақ оның мүлкі әлі толық зерттелмеген. М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде сұйық ортаны наноқұрылымдау зертханасында әртүрлі су үлгілерінің электрөткізгіштігін анықтау бойынша тәжірибе жүргізілуде. Бұл мақалада судың екі түрінің электр өткізгіштігінің зерттеу нәтижелері келтірілген: ағынды және пісірілген. Эксперимент микроорганизмдердің судың құрамына әсерін болдырмау үшін термикалық өңделген судың салқындату уақытын төмендетумен қайталанды. Эксперимент барысында қайнаған судың электр өткізгіштігі ағын судың электр өткізгіштілігінен жоғары екендігі анықталды. Өлшеу нәтижелері Сыртқы қысымның әсерінен су көлемінде полярлы емес монокластерлік құрылымдардың пайда болуы туралы теорияның болуын дәлелдеуі мүмкін.

Қазіргі жастарға тән әлеуметтік қолайсыздық, тұрақсыздық жағдайы адамдардың өмірінде терең дағдарыстық өзгерістерді туындатады, олардың өміршеңдігіне жоғары талаптар қояды. Қиын өмірлік жағдайларға тап бола отырып, өзгермелі және қарама – қайшы идеялар мен құндылықтарға тап бола отырып, жастар психобелсенді заттарды қолдану есебінен эйфория алу мәселелерін шешеді немесе химиялық емес әдістерді қолданады (виртуалды әлемде ұзақ уақыт өткізу, спорт, дін ставкалары). Жастардың деструктивті психологиялық тәуелділікке тартылуының алдын алу мақсатында әртүрлі профилактикалық бағдарламалар әзірленуде, алайда қазіргі уақытта олардың тиімділігі төмен деңгейде.
Бұл мақаланы қарастырудың мәні жұмыстың алдын алу мәселесі болып табылады. Алдын алу бағдарламасының негізгі кемшіліктері қарастырылды және көрсетілді. Сондай – ақ, мақалада ұсынылған ғылыми мақаланың авторлары әзірлеген профилактикалық бағдарламаларға енгізілген, жастарды психологиялық тәуелділікке тартудың алдын алу қызметінің негізгі бағыттары сипатталған.

Мақала студенттердің өмір сүру жағдайында ЖОО – ның дене шынықтыру – спорттық қызметіне, дене шынықтырумен айналысуға қызығушылығын қалыптастыру мәселелеріне арналған. Автор толығырақ спорттық және дене шынықтыру – сауықтыру терминологиясының ұғымдарын ашуға тоқтайды.
Соңғы зерттеу мақсаты – физикалық жағдайдың, физикалық дамудың жоғары деңгейін болжайтын физикалық жетілдіру. Дене жағдайы жеке тұлғаның дене дамуы, денсаулық жағдайы және дене дайындығы көрсеткіштерінің сомасы бойынша бағаланады.
Физикалық дамуды автор морфологиялық көрсеткіштер бойынша сипаттайды, өсу, салмақ, кеуде шеңбері, бұлшық ет жүйесінің дамуы, сондай – ақ өкпенің өмірлік сыйымдылығы, кеуде қуысының қозғалуы, бұлшық ет күші, икемділік және т.б. физикалық даму деңгейі сыртқы тексеру деректері мен антропометриялық көрсеткіштер бойынша анықталған.
Мақала соңында автор дене шынықтыру жүйесі әрбір адамның мүдделерін, өндіріс талаптарын, Қазақстан Республикасы халықтарының білімі мен мәдениетін ескере отырып, халықтың дене тәрбиесін ұйымдастыруға бағытталған деген қорытындыға келеді.

Мақалада теориялық негіздерін басқару процесстерін бағалау үшін жаттығушы секіруші қыздырдың үштікке секіруіне рұқсат беру туралы баяндалады.Сонымен қатар, жарыс қызметінің жеке көрсеткіштерін модельдік сипаттамалар бойынша дайындық параметрлерімен салыстыру жүріп жатыр. Үштік секіруде секірудің арнайы физикалық және техникалық даярлығын басқарудың жалпыланған және әзірленген жүйесінің негізін кешенді бақылау құралдары мен әдістерінің, түзетуші жаттығу бағдарламаларының көмегімен жыл бойы даярлықтың әр түрлі кезеңдерінде жаттығу бағдарламаларын әзірлеу құрайды.
Әйелдердің үштік секіруінде оқу үдерісін тиімді басқара алу үшін осы процестің барлық негізгі жақтарын көрсететін нақты сандық ақпарат қажет. Техникалық – физикалық даярлықтың модельдік сипаттамалары мен нормативтік көрсеткіштері негізінде Үштік секіруді дайындауды басқару технологиясы үштік секіруді дайындаудың тиімділігіне басқарушылар мен түзетуші жаттығу әсерлерінің дәлдігін арттырады.Спортшылардың техникалық және дене шынықтыру дайындығын басқару бойынша практикалық ұсыныстар берілді.

Мақалада білім беру үдерісіне ақпараттық технологияларды енгізу әдістері мен қолдану тәжірибесі қарастырылады, дәстүрлі сабақ аясында АКТ дидактикалық ойластырылған қолдану жағдайында оқу үдерісін дараландыру және саралау үшін шексіз мүмкіндіктер пайда болады. «Компьютер – оқушы» диалогын басқару үшін мұғалім оқу процесін жандандыру, мотивацияны арттыру, білім сапасын жақсарту, оқушының оқуға жағымды эмоционалды көңіл – күйін қалыптастыру үшін кез келген компьютердің, сондай – ақ интерактивті тақтаның, сондай – ақ басқа да ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін қолдана отырып, оқу процесінің әдістемесін меңгеруі қажет. Оқытушының негізгі міндеттері – Өз ісіне қызығушылық таныту және белгілі бір білім мен дағдыларды дарыту – жеке тәсілде және ойын атмосферасы жағдайында барынша жүзеге асырылады. Дәстүрлі әдістемелермен қатар қазіргі заманғы ақпараттық – білім беру ортасының сандық құралдары мен мүмкіндіктерін кеңінен пайдалану орынды. Компьютерлік технологияларды пайдалану оқу үрдісін оқу қызметінің барлық кезеңдерін қамти отырып, неғұрлым ыңғайлы жаққа бағыттауға мүмкіндік береді.

Бұл мақалада жоғары оқу орнының дене тәрбиесі жуйесіндегі хатха – йогадан алынған фитнес– йога асандарын қолданудың тәжірибелік мәселелері қарастырылған. Зерттеу барысында йоганың тиімді асандары анықталып, студенттердің тірек–қимыл жүйесін шынықтыратын фитнес – йога асандарын дұрыс орындауға нұсқаулар берілген. Дене тәрбиесі сабақтарында тиімді қолдануға болатын фитнес – йоганың элементтерінің әдістемесі сипатталған.
Тәжірибе көрсеткендей, кешенді жаттығулар фитнес – йоганың әр түрлі вариациях қолдануға болады бүкіл практикалық сабақтың дайындық бөлігінде – дене шынықтыру ретінде; негізгі ретінде жүргізілетін жаттығулар; қорытынды ретінде жаттығулар, релаксация.
Кешені асан нығайту үшін бұлшық береді қосымша қорғауды буындарға және связкам. Жақсы дамыған, мускулатура арқа және іш нығайтады, омыртқа жотасы және оң әсер етеді тірек – қимыл аппараты.

Бұл мақалада жоғары оқу орны студенттерінің шет тілдік коммуникативтік құзыреттілігін дамыту мәселелері қарастырылады. Зерттелетін мәселені шешу үшін осы құзыретті дамытуға ықпал ету үшін негізгі өлшемшарттары мен көрсеткіштер зерттеп дайындалған. Мақала коммуникативтік білігі, коммуникативтік ептілік, коммуникативтік қабілеттілік сияқты негізгі түсініктердің мазмұнын көрсетеді. Мақалада сипатталған зерттеулердің нәтижелері: шетел тілін білудің жалпы Еуропалық құзыреттілігі, А. Карелиннің коммуникативтік білігіне арналған тест, коммуникативтік қабілеттер деңгейін анықтау үшін тестілеу әдісі арқылы жүргізілді. Авторлар студенттерінің коммуникативтік құзыреттілігі құрылымының жалпыланған сипаттамасын ұсынды. Бұл мәселені шешуде авторлар студенттердің шет тілдік коммуникативтік құзыреттілігін ықпал ететін интерактивті оқыту технологияларын қолдануды ұсынады.

Оқу – тәрбие процесі өзінің көп қырлы және көп деңгейлі болуымен ерекшеленеді. Жүзу студент жастары арасында ең бір танымал спорт түрлеріне жатады, және де ол сауықтырудың ең бір тиімді түрі болып саналады. Адамгершілік тәрбиесі үйлесімді дамыған тұлғаны қалыптастыру бойынша жалпы педагогикалық міндет болып табылады. Жүзумен тұрақты айналысу денсалуқты нығайту мен сақтауға ықпал етеді, ағзаның дұрыс дамуына және жан – жақты даумына жәрдемдеседі, студенттердің жұмыс қабылеттілігін көтереді. Жүзу жаттығулары суық тиюмен күресудің тамаша құралы. Социометрия ұжымдағы өзара қарым – қатынасты зерттеудің кең таралған әдісі болып табылады. Мотивациялық сала адам тұлғасының маңызды жақтарының бірі болып табылады. Жарысқа қатысу үшін жүзушілердің арнайы психологиялық дайындығы – бұл өзара байланысты белгілі бір буындар. Дайындық жүзгіштің темпераментінің ерекшеліктерін ескереді.

Мақалада «Север» командасының негізінде керлингпен айналысатын спортшылардың оқу – жаттығу даярлығы қарастырылған. Керлингтің, басқа спорттық ойындардан айырмашылығы арнайы техникалық тәсілдердің немесе ойыншылардың тактикалық өзара қатынастары, ойын құралына бағытталу ( мысалы; баскетбол мен воейболдағы доппен), оның қозғалысына кедергі болу, қарсы ойыншыға кедергі (хоккейдағы күштік әдіс) болмауымен ерекшеленеді. Бір мезетте, ұпай алу мақсатында арнайы технико – тактикалық іс – әрекеттерді, ойыншыға қарсылық көрсетуді аңғаруға мүмкін емес. Бұл спорттық ойында ұпай жинау үшін тактикалық міндеттерді шыңдау, қатаң ойын іс– әрекеттерін бірізділікпен орындау қажет.
Қорғаныс бағытындағы командалық тактикалық іс – әрекеттерді ажырату үшін ойын барысындағы тас, тактикалық бағыттың белгісі болып есептеледі. Қарсы бағыттағы іс – әкереттер команда іс – әрекеттеріне қарап, ұту эндға бағыттылады және нәтиже барысында көп ұпай алады.

Жүзу студент жастары арасында ең бір танымал спорт түрлеріне жатады, және де ол сауықтырудың ең бір тиімді түрі болып саналады. Оның ағзаның фнкционалдық жүйелеріне әсері баршаға мәлім. Жүзумен тұрақты айналысу денсалуқты нығайту мен сақтауға ықпал етеді, ағзаның дұрыс дамуына және жан – жақты даумына жәрдемдеседі, студенттердің жұмыс қабылеттілігін көтереді. Жүзу жаттығулары суық тиюмен күресудің тамаша құралы. Жай ғана суда болу, ал онда ең қарапайым жаттығулар жасаудың өзі ағзаның барлық физиологиялық процесстерін белсендіруді ынталандыратын, оның бейімделу реакцияларын дамытатын, тітіркендіргіш болады. Мақалада Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қ. М. Қозыбаев ат. СҚМУ – ң «Педагогика жәнебастапқы білім беру методикасы», «Мектепке дейінгі білім беру және тәрбиелеу» мамандығы студенттерінің жүзу дайындығын зерттеу нәтижелері көрсетілген. Оны бағалауға оқытушы – жаттықтырушының жүзушінің техникасын спорттық жүзу түрлерінің тиімді техникаларының талаптарымен көзбен шолып салыстыру пайдаланылады.

Мектептегі оң өзгерістер педагогикалық қызметкерлердің кәсіби өздігінен жетілуге және өзін – өзі дамытуға байланысты. Төртінші өнеркәсіптік революцияның сын – қатерлеріне жауап ретінде білім беру жүйесінде адами капиталды дамыту қажет. Кәсіби өзін – өзі жүзеге асыру үшін педагог өзінің білімін басқару қабілетіне ие болуы қажет. Сонымен қатар, құндылықтар, елестету және практикалық қызмет деңгейінде талап етілетін зерттеу құзыреттілігі туралы нақты түсінікке ие болуы маңызды. Педагог, сондай – ақ оны кейінгі түзету үшін күнделікті кәсіби қызметті дербес зерттеуі керек. Авторлар білім беру кеңістігінде педагогтардың ашық диалогы негізінде кәсіби өздігінен жетілуге және өзін – өзі дамытуға үлкен мән береді. Педагогтардің білім беру кеңістігінде диалогтық қарым – қатынасы кәсіби өзін – өзі іске асырудың базалық компоненті болып табылады. Мақалада педагогтардың: үздіксіз оқуға, зерттеу құзыреттілігін дамытуға, өз тәжірибесін трансляциялауға дайындығын дамытуға, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруде өз бағыттарын құрастыра білуді қалыптастыруға деген уәждемесінің өзектілігі ашылады.

Полиатлон – адамның физикалық және техникалық даярлығын жан – жақты дамытурағы спорт турі. Бұл білік пен дағдыларды қалыптастыруда күнделікті қимыл – қозғалыс үшін жаңа, неғұрлым күрделі және тән қалыптастырудың жақсы іргетасын жасайды.
Бұл мақалада дене шынықтыру және спорт білім беру бағдарламасы, бакалавр студенттердің полиатлон сабақтарында физикалық дамуы мен кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру қарастырылған. Оқу жоспарындағы пәндер бойынша полиатлон спорт секциясына, ал сол сияқты басқа да спорт түрі және арнайы спорт түрімен шұғылданбайтын студенттер арасында салыстыру және талдау жүргізілді. Атап өтілгендей, спортшылардың көптеген спорттық маманданудың жіңішке дене дайындығы байқалады, айқын анықталған, бұл дене шынықтыру және спорт білім беру бағдарламасы барлық пәндерін игеруде, спортшалардың физикалық даярлығының төмендігі байқалады.