ТІЛІМ МЕНІҢ - ТҰҒЫРЫҢ БИІКТЕГІН

Авторлар «Тілім менің – тұғырың биіктегі» атты Ахмет Байтұрсыновтың «Өз тілімен сөйлескен, өз тілімен жазған жұрттың ұлттығы еш уақытта адамы құрымай жоғалмайды. Ұлттыңсақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі. Сөзі жоғалған жұрттың өзі де жоғалады», деген сөзімен басталған мақалада қазақтың біртуар ұлы ұлағатты сөзі әрбір қазақтың санасына – шырақ, жүрегіне жігер беруі керек екендігін айтып кеткен. Тіл тек қатынас құралы ғана емес, ол – ұлттық болмыс пен рух, ол – мәдениет, ол – өнер, ол – білім мен ғылым, ол – тәрбие, бір сөзбен айтсақ өркениеттіліктің басты көрсеткіші. Тіл құдыретін жіті түсінген алаш көсемдері қазақ тілін сақтау мен даму мәселесіне ұлттық құндылық деңгейінде қарады.

Авторлар қазақ тілінің әліпбиін, емлесін жасаумен, ішкі заңдылықтарын ғылыми дәйектеумен бірге Алаш зиялылары тіліміздің тазалығы, мәдениеті үшін күресі жайлыда тоқталып өткен.

Кеңестік идеология ұлттық тілімізге елеулі кері әсерін, теріcкейде орналасқан Солтүстік Қазақстан облысы қазақтарының жағдайы, өңірдегі қазақ тілінің мәртебесін биік ұстауға тырысқан саусақпен санарлық қазақ ауылдарының жай күйікөрсетеді.

Қазақтың кешегісі мен бүгінгісін және болашағын ұлтжандылықпен ойлап, зерттеп, саралап кеткен академик Манаш Қозыбаевтың «...Ана тілі дамыған, ата тарихы танылған, барша болмысы көркем тілде жазылған халық қана өркениеттің төл перзенті» деп аяқталған.

1. Ахмет Байтұрсынов. «Тіл тағлымы». Алматы: Ана тілі, 1992. - 448 б. 152 б.

2. Ербол Тілешов, ғалым, алаштанушы. Алаш зиялылары және ұлт тілі. «Тіл әлемі» сайты. 08.09.2016.https://tilalemi.kz/article/88

3. Дулатов М. Шығармалар. Алматы. Жазушы. 1991. 332-333 беттер.

4. Құл-Мұхаммед М. Алаш қайраткерлері саяси-құқықтық көзқарастарының эволюциясы. Алматы: Ата мұра, 1998. - 360 б. – Б. 33.

5. Мырзатай Жолдасбеков, мемлекет және қоғам қайраткері. Төрлет, Әліппе! Егемен Қазақстан. 22.08.2021. egemen.kz: https://egemen.kz/article/286025-torlet-alippe! © egemen.kz.

6. Қажым Жұмалиев. ақын, абайтанушы, әдебиеттанушы, ғалым, филология ғылымдарының докторы. "Тіл туралы Абайдың өз көзқарасы". 17.09.2013. Ақпарат дереккөзі: https://massaget.kz/blogs/7548/

7. Айман Жуманова. Кеңес үкіметі жылдарындағы Қазақстандағы тіл саясаты (1917-1991 жж.) докторлық диссертация. 2014 жыл. Қарағанды. https://www.kaznu.kz/content/files/pages/folder14360/ДиссертационнаяработаЖумановойА.З.pdf

8. М. Қозыбаев. Өркенниет және ұлт. Алматы. 2001. 221 бет.

9. Қазақстан Республикасының Конституциясы. Нұр-Сұлтан, 2019 ж.

10. Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» заңы. 1997 ж.