Ақпараттық-білім беру жүиелерінің архитектурасын жобалау: интеграциялық тәсілдер мен стандарттар

Мақала дәстүрлі монолитті ақпараттық-білім беру жүйелерінің (АБЖ) шектеулерін еңсеру мәселесіне арналған. Зерттеудің мақсаты - заманауи цифрлық педагогиканың талаптарына жауап бере алатын жаңа буындағы АБЖ архитектурасының кешенді концептуалды моделін әзірлеу және негіздеу. Әдіснама ретінде жүйелік талдау, EdTech стандарттарының салыстырмалы талдауы және модельдеу әдісі қолданылды. Негізгі нәтиже - микросервистер, бұлттық технологиялар және «Нөлдік сенім» (Zero Trust) тұжырымдамасына негізделген көпдеңгейлі архитектура ұсынылды. Модельде функционалды қабаттардың өзара әрекеттесуі егжей-тегжейлі сипатталған: микро-фронтендтерге негізделген қолжетімділік арналары, API-шлюз, тәуелсіз сервистер жиынтығы, деректер мен аналитика қабаты. Ерекше назар жүйені қазіргі заманғы ашық стандарттар (LTI Advantage, xAPI, Caliper Analytics, Open Badges) негізінде біріктіруге аударылды. Ұсынылған тәсіл икемді, ауқымды және қауіпсіз цифрлық білім беру экожүйелерін құруға, сондай-ақ оқу аналитикасы мен жасанды интеллектке негізделген жекелендіруді енгізудің технологиялық негізін жасауға мүмкіндік беретіні тұжырымдалды.

1. ADL Initiative. Experience API (xAPI) [Электронный ресурс]. - 2023. - Режим доступа: https://xapi.com (дата обращения: 31.08.2025).

2. lEdTech Consortium. LTI, OneRoster, Caliper, Open Badges Specifications [Электронный ресурс]. - 2024. - Режим доступа: https://www.imsglobal.org (дата обращения: 31.08.2025).

3. Open edX. Architecture and MFEs Documentation [Электронный ресурс]. - 2024. - Режим доступа: https://docs.openedx.org (дата обращения: 31.08.2025).

4. Moodle HQ. Moodle App and Scalability Guidelines [Электронный ресурс]. - 2023. - Режим доступа: https://moodle.org (дата обращения: 31.08.2025).

5. European Parliament. Artificial Intelligence Act [Электронный ресурс]. - 2024. - Режим доступа: https://artificialintelligenceact.eu (дата обращения: 31.08.2025).

6. Chen Y., Li Q., Wang J. Scalability and Resilience in E-Learning: A Case Study on Migrating a Monolithic LMS to a Cloud-Native Microservices Architecture // IEEE Transactions on Learning Technologies. - 2022. - Vol. 15, № 4. - С. 468-481.

7. Schmidt A., Meyer T. Beyond the Monolith: The Shift Towards Interoperable Digital Learning Ecosystems // Computers & Education. - 2023. - Vol. 198. - 104775.

8. Gupta R., Patel S. A Data-Driven Architecture for AI-Powered Personalized Learning at Scale // Journal of Learning Analytics. - 2024. - Vol. 11, № 1. - С. 19-35.