Өздік жұмыс түрлері - тіл мәдениетін дамыту кілті

Тіл - ұлттық қазына, ұлттық қазынаны ұрпақтан ұрпаққа мұра ету, өз еңбегін ұстаздық қызметке арнаған әрбір адам үшін маңызды. Еліміз егемендіктің туын дербес мемлекет ретінде желбіреткелі де отыз жыл уақыт өтті, дегенмен мемлекеттік тіл мәртебесін арқалаған қазақ тілінің жағдайы менің ғана емес, кез келген ұлт жанашырының ойын мазалайтын мәселе екендігі сөзсіз. Орыс тілді аудиторияға мемлекеттік тілді үйрету үдерісі мектеп қабырғасынан бастап, жоғары оқу орнына дейін тиісті бағдарлама шеңберінде жүргізіледі. Бірақ көпшіліктің базалық деңгейде де меңгере алмай келе жатқандығын мемлекеттік тілдің қоғамдық ортадағы қолданысынан-ақ аңғарамыз. Оның үстіне өзіміздің қаракөз ұрпақтарымыздың арасында әдеби нормадан ауытқу, сөзді бұзып сөйлеу, тіл мәдениетін сақтамау, өзге тілдің ықпалына бой алдыру секілді келеңсіз жайттар көбейіп кетті. Оның себебін қалай түсіндіреміз? Қай жерде қателік жіберіп жатырмыз? Бұл мәселенің бір ұшы бүгінгі техникалық даму үдерісіне, онымен сабақтасып жататын БАҚ, әлеуметтік желі мен ғаламтор әлеміне қатысты. Мән-мағынасы түсініксіз кірме сөздердің қаптауы, жасанды интеллектің көмегімен калька аудармалардың көбеюі, әдеби көркем сөйлеуге деген талаптың төмендеуі сияқты факторлар адамдарды ішкі сезімдерін, жауапкершілігін төмендетіп тастағаны сөзсіз. Тіл мәдениетін сақтау, әдеби тіл нормасын бұзбау, көрікті ойды көркем жеткізу мемлекеттік тілді дамытуға қойылатын талаптар болып қала бермек.

1. Байтұрсынұлы А. Ақ жол. Алматы: Жалын, 1991. – 464 б.

2. Балақаев М. Қазақ тіл білімінің мәселелері. Алматы: Арыс, 2008.–592б.

3. Хасанұлы Б. Мемлкеттік тіл: әлеумет және жастар. Алматы: Руханият, 2013. –200 б.

4. Манкеева Ж. Тілтаным. Алматы: Арыс, 2010. – 352 б.

5. Сыздық Р. Сөз құдіреті. Алматы: Санат, 1997. – 224 б.

6. Бизақов С. Синонимдер сөздігі. Алматы: Арыс, 2007. –640 б.

7. Асылжанова А. Б. Қазіргі жастардың сөйлеу мәдениеті. // Молодой ученый. 2020. № 49 (339).С. 587-590. https://moluch.ru/archive/339/75972/