ЭМОЦИОНАЛДЫ ИНТЕЛЛЕКТ БОЛАШАҚ ПЕДАГОГ-ПСИХОЛОГТАРДЫҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІНІҢ ҚҰРАМДАС БӨЛІГІ РЕТІНДЕ

Эмоционалды денсаулықтың нашарлауы байқалатын күрделі қоғамда 6В01101 «Педагогика және психология» бағыты бойынша білім алушылардың эмоционалды интеллектісін дамыту мәселесі өзекті болып табылады.

Мәселе, ЖОО білім беру үдерісінде когнитивті көзқарастың басым болуы мен эмоционалды өзінөзі реттеумен байланысты білім мен құзыреттіліктерге деген сұраныстың артуымен байланысты.

Мақалада М. Қозыбаев ат. Солтүстік Қазақстан университетіндегі өткізген зерттеу материалдары ұсынылған. Оның мақсаты – болашақ педагог-психологтардың эмоционалды интеллектісін дамыту бағдарламасын әзірлеу, негіздеу және енгізу.

Ғылыми-педагогикалық зерттеу әдіснамасының шолу, әлемдік тәжірибені талдау және бенчмаркинг, педагогикалық бақылау, сауалнама және эксперимент, бақылау және өлшеу сияқты әдістерін ұстану бірқатар нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік берді. Нәтижелер: 1) кәсіби-педагогикалық қалыптасу ерекшеліктерін ескеретін, білім алушылардың эмоционалды интеллект параметрлеріне сәйкес және конструктивті дамытуға ұсынылған бағдарламаның белгіленген ықпалымен; 2) білім алушылардың психологиялық әл-ауқаты мен академиялық жетістіктері үшін эмоционалды интеллект ресурстарын нақтылаумен; 3) кәсіби қарым-қатынас ортасында эмоционалды өзін-өзі реттеудің ең тиімді стратегияларын анықтаумен байланысты.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы ЖОО білім алушылары мен болашақ мектеп психологының эмоционалды интеллект профилінің әлеуметтік-педагогикалық ынтымақтастықтың академиялық ортасы мен мектеп қоғамдастығының ортасында көріну ерекшеліктерін нақтылаумен анықталады.

Зерттеу нәтижелері бойынша қорытынды тұжырымдалды: Эмоционалды интеллект параметрлерін дамыту педагогтің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыруға конструктивті түрде сәйкес келеді, сонымен бірге өзін-өзі басқаратын білім алушының педагогикалық ойлауы мен жеке және кәсіби қасиеттерін арттыру үшін эмоционалды реттеу стратегияларын саналы және дәйекті қолдануды қамтиды.

1. Лукша П., Кубиста Д., Ласло А., Попович М., Ниненко И. Образование для сложного общества // Доклад Global Education Futures (2014-2017 гг.) Перевод с английского: Agency for International Cooperation [Электрон. ресурс]. - 2018. – URL: http://vcht.center/wpcontent/uploads/2019/06/Obrazovanie-dlya-slozhnogo-obshhestva.pdf.

2. Спенсер-Кейс Д., Лукша П., Кубиста Дж. Образовательные экосистемы: возникающая практика для будущего образования. - М.: Московская школа управления СКОЛКОВО и Global Education Futures, 2020, с. 170.

3. Васьбиева Д.Г. К вопросу о современных концепциях эмоционального интеллекта и факторах его формирования и развития у студентов вуза // Мир науки, культуры, образования. Серия «Педагогические науки» - 2022. - № 4. - С. 5-7.

4. Tuyakova, U., Baizhumanova, B., Mustapaeva, T. et al. Developing emotional intelligence in student teachers in universities. Humanit Soc Sci Commun 9, 155 (2022). https://doi.org/10.1057/s41599-022-01173-w.

5. Бердникова И.А. Эмоциональный интеллект как предиктор психологического благополучия студентов. Автореф. диссертации на соискание ученой степени кандидата психологических наук. - М., 2022. - с. 24.

6. Antonella D’Amico, Alessandro Geraci. MetaEmotions at School: A Program for Promoting Emotional and MetaEmotional Intelligence at School; a Research-Intervention Study. Educ. Sci. 2022, 12(9), 89; https://doi.org/10.3390/educsci12090589.

7. Панькова А.М., Валиев Р.А., Максимова Л.А., Каримова В.Г., Асташов М.С. Исследование специфики эмоционального интеллекта студентов вузов разных направлений подготовки как условие эффективного взаимодействия в профессиональной деятельности // Педагогическое образование в России - 2022. - № 2. - С. 131-140.

8. Majeski R., Stover М., Valais T., Ronch J. Fostering emotional intelligence in online higher education courses [Электрон. ресурс]. - 2017. - URL: https://www.researchgate.net/publication/319857027_Fostering_Emotional_Intelligence_in_Online_Higher_Education_Courses.

9. Abdolrezapour P., Granbari N. Emotional-based pedagogy and facilitating EFL learners' perceived flow in online education [Электрон. ресурс]. - 2022. – URL: https://www.researchgate.net/publication/363565495_Emotional_based_pedagogy_and_facilitating_EFL_learners'_perceived_flow_in_online_education.

10. Meng L., Qi, J. The effect of an emotional intelligence intervention on reducing stress and improving communication skills of nursing students [Электронный ресурс]. - 2018. - URL: https://www.researchgate.net/publication/323186489_The_Effect_of_an_Emotional_Intelligence_Intervention_on_Reducing_Stress_and_Improving_Communication_Skills_of_Nursing_Students.

11. Nguyen T., White S., Hall K., Bell R.L., Ballentine, W. Emotional Intelligence and Managerial Communication [Электронный ресурс]. - 2019. - URL: https://doi.org/10.33423/ajm.v19i2.2068.

12. Okwuduba E., Chinaza K., Okigbo C., Nkiru N., Chinwe S. Impact of intrapersonal and interpersonal emotional intelligence and self-directed learning on academic performance among pre-university science students [Электронный ресурс]. - 2021. - URL: https://www.researchgate.net/publication/350516738_Impact_of_intrapersonal_and_interpersonal_emotional_intelligence_and_self-directed_learning_on_academic_performance_among_preuniversity_science_students.

13. Wang N., Young T., Wilhite S.C., Marczyk G. Assessing students' emotional competence in higher education: Development and validation of the widener emotional learning scale // Journal of Psychoeducational Assessment – 2011. - № 29 (1): - 47-62.

14. Maguire R., Egan A., Hyland P., Maguire P. Engaging students emotionally: The role of emotional intelligence in predicting cognitive and affective engagement in higher education // Higher Education Research & Development – 2017. - № 36 (2): 343-357.

15. Radu C. Emotional Intelligence - How do we motivate our students? // Pro-cedia-Social and Behavioral Sciences – 2014. № 141: 271-274.

16. Zysberg L., Orenshtein C., Gimmon E., Robinson R. Emotional intelligence, personality, stress, and burnout among educators // International Journal of Stress Management - 2017. № 24 (S1): 1-16.

17. Об утверждении Программы действий Правительства Республики Казахстан на 2022 год. Постановление Правительства Республики Казахстан от 25 апреля 2022 года № 241 / https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2200000241.

18. Ильин, Е.И. Эмоции и чувства: учеб. для вузов / Е.И. Ильин. - Санкт-Петербург: Издательский дом «Питер», 2011. - 175 с.