СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ҚЫЗЫЛЖАР АУДАНЫНЫҢ ДӘРІЛІК ӨСІМДІКТЕРІ

Зерттеу жұмысы Солтүстік Қазақстан облысының Қызылжар ауданындағы дәрілік өсімдіктердің биологиялық әртүрлілігін зерттеуге арналған. Дәрілік түрлердің тізімі мен таксономиялық құрамы және таралуын құрастырылды. Біздің зерттеулеріміздің негізінде 131 тұқымдас пен 40 туыс 162 түрі анықталды. Ресми медицинада қолданылатын дәрілік өсімдіктердің 12 түрін (18,75%) қамтитын үлкен тұқымдасы – Розагүлділер (Rosaceae). Екінші орында астра тұқымдасы (Asteraceae), оған 9 туыс 10 өсімдік кіреді. Бұршақ тұқымдасына (Fabaceae) 4 туыс 8 өсімдік, қарақұмық тұқымдасына (Polygonaceae) 3 туыс 6 дәрілік өсімдік кіреді. Олардың 22 тұқымдасы тек бір түрмен және бір тұқыммен ұсынылған, мысалы, бұлар: Iridaceae, Asparagaceae, Utricaceae, Lamiaceae және т.б. Дәстүрлі медицинада қолданылатын дәрілік өсімдіктердің 12 түрін (12,24%) қамтитын үлкен тұқымдасы – Asteraceae тұқымдасы. Дәрілік өсімдіктердің 7 түрден келесі тұқымдастард тұрады: сарғалдақтар (Ranunculaceae), бұршақ тұқымдастар (Fabaceae), шатыргүлділер (Apiaceae). Раушангүлділер (Rosaceae) тұқымдасы дәрілік өсімдіктердің 6 түрінен тұрады. Ресми медицинада қолданылатын дәрілік өсімдіктердің түрлерінің саны бойынша үлкен тұқымдасы болып табылатын Rosaceae тұқымдасы толығырақ қарастырылды. Дәстүрлі және дәстүрлі медицинаға жататын кейбір дәрілік өсімдіктердің пайдалы қасиеттері сипатталған. 

1. Энциклопедия Северо-Казахстанской области. - Алматы: Арыс, 2004. - 672 с.

2. Иллюстрированный определитель растений Казахстана. Т.1. - Алма-Ата: Наука, 1969. - 644 с.

3. Иллюстрированный определитель растений Казахстана. Т.2. - Алма-Ата: Наука КазССР, 1972. - 571 с.

4. Черепанов С.К. Сосудистые растения России и сопредельных государств. - СПб.: изд. Мир и семья, 1995 г. – 992 с.

5. Тлеубергенова Г.С., Кузнецова М.А. Флора и растительность Северо-Казахстанской области. - Петропавловск, СКГУ им. М. Козыбаева, 2017. - 150 с.

6. Кузнецова М.А., Каракучукова А.Б. Некоторые аспекты практического использования лекарственных растений СКО // Материалы МНПК «Независимый Казахстан и научное наследие акад. М. Козыбаева. Т.4. - Петропавловск, 2011. - С.187-190.

7. Крылов Ю.Ф., Борыбов В. М. Фармакология. - М., 1999. - 350 с.

8. Сюжет Фитотерапия от А до Я. Энциклопедия еженедельника «АиФ. Здоровье»

9. https://lektrava.ru/encyclopedia/maynik-dvulistnyy/

10. https://ogorodniki.com/article/chem-mozhet-byt-polezen-kizilnik-lechebnye-retsepty-na-osnovekizilnika