БЕНЧМАРКИНГ ӘДІСІМЕН ҚАЗАҚСТАННЫҢ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫН ОҢТАЙЛАНДЫРУ

Мал шаруашылығы әрдайым мемлекеттің стратегиялық азық-түлік қауіпсіздігінің ажырамас элементі бола отырып, жұмыспен қамтуды және халықтың табысын қамтамасыз ете отырып, Қазақстанның аграрлық секторындағы басты бағыттардың бірі болып саналды. Елдің әл – ауқатын сипаттайтын негізгі көрсеткіштердің бірі – бұл мал шаруашылығы саласының өнімін жан басына шаққандағы тұтыну. Сондықтан ауыл шаруашылығын сапалы дамытуға, атап айтқанда мал шаруашылығын дамытуға және оның тиімділігін арттыруға тиісті назар аудару қажет.

Қазақстан мал шаруашылығын дамыту үшін зор мүмкіндіктерге ие, бұл бірінші кезекте елдің табиғи бәсекелестік артықшылықтарымен байланысты, олар: қолайлы табиғи-климаттық жағдайлар, жайылымдардың болуы, сондай-ақ өткізу нарықтарының жақындығы.

Зерттеудің мақсаты бенчмаркинг әдісімен Қазақстанда мал шаруашылығын дамытудың негізгі бағыттарын оңтайландыру болып табылады. Ғылыми және статистикалық материалдарды өңдеу бенчмаркинг элементтерін қолдана отырып, салыстырмалы талдау әдісімен жүргізілді. Зерттеу міндетіне ресурстық қамтамасыз ету және климаттық жағдайлар бойынша Қазақстанға неғұрлым жақын елдерде мал шаруашылығының даму деңгейін сипаттайтын техникалық-экономикалық және табиғи-климаттық көрсеткіштерді зерделеу кірді. Мақалада Моңғолия мен Канада сияқты елдердің салыстырмалы талдауы келтірілген, таңдалған салыстыру объектілері Қазақстанда мал шаруашылығын енгізу ерекшелігіне жақын екенін атап өткен жөн. Бенчмаркинг негізінде мал шаруашылығын одан әрі дамытуға байланысты проблеманы шешудің мұндай тәсілі жаңалықтың белгілі бір элементін қамтиды.

Жоспарлы көрсеткіштерді есептеу кезінде нормативтік, есептеу-аналитикалық және оңтайландыру әдістері қолданылды.

1. Аткинсон Э.А., Банкер Р.Д., Каплан Р.С., Янг М.С. Управленческий учёт. – М.: Издательский дом «Вильямс», 2005. – 874 с.

2. Краткий статистический бюллетень «Социально-экономическое развитие Республики Казахстан». Январь-ноябрь 2021 года. – Нур-Султан – 2021.

3. Сводный аналитический отчет о состоянии и использовании земель Республики Казахстан за 2019 год. – Нур-Султан – 2020.

4. В 2019 году общее поголовье скота в Монголии достигло 71 млн голов. – https://finance.rambler.ru

5. Население Монголии. – https://rosinfostat.ru/

6. Поголовье скота Монголии в 2021 году увеличилось до 67,3 млн голов. – https://asiarussia.ru/news

7. Пастбища Монголии являются природным богатством страны. – http://www.zivotnovodstvo.ru

8. http://www.pogodaiklimat.ru

9. Николаев И. Причины, по которым животноводство стало главной отраслью хозяйства в Монголии? – https://goferma.ru/zhivotnovodstvo/obshhie-dannye

10. Сельское хозяйство Канады. – https://karatu.ru

11. Востриков Н.И., Доротюк Э.Н. Экономика и организация мясного скотоводства. – М.: Колос, 1982. – 205 с.

12. Специфика специализированного мясного скотоводства (мясное скотоводство) // Агрокомпас. Фермерский портал [Электронный ресурс]. – М.: Колос, 2015. – Режим доступа: http://www.agrocompas.com/agriculture.