И.С. ТУРГЕНЕВ ПРОЗА ӨЛЕҢДЕРІНДЕГІ МИФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙНЕЛЕРI Грунь А.В., Жаксылыкова А.Н.

20-ғасырдың басында-ақ тіл мамандары жазушылардың мифологияға деген қызығушылығының артқанын атап өтті, бұл оларды бұл құбылысты толығырақ зерттеуге итермеледі. Мифологияның іздерін әлем әдебиетінің бүкіл тарихында кездестіруге болады. Өйткені мифологиялық мотивтер бүкіл әлемге белгілі образдардың, тақырыптар мен сюжеттердің жасалуына ықпал етті. Әдеби шығарманың мифологиялық негізі – көркем шығарманың әдеби кенепіне оқырман қиялының мәдени сіңуі және интертекстуалдылықтың ең жоғары деңгейі. Мифологиялық образдарды талдау арқылы кез келген жазушының қосымша авторлық мәні мен идеялық идеясы ашылады. И.С. Тургенев эмоционалды боялған лексиканы таңдауда өте сараң, бірақ оның кейде символдарға айналатын жарқын бейнелері одан да құнды. «Прозадағы өлеңдер» әдеби ортада мифотектоника тұрғысынан зерттелмеген, бұл зерттеудің өзектілігін айқындайды. Мақалада ежелгі, славян және шығыс мифологиясынан шыққан Геркулес, кемпір мен шыбын бейнелері қарастырылады.

1. Литературный энциклопедический словарь [Текст]: / под ред. В.М. Кожевникова, П.А. Николаева. Редкол.: Л.Г. Андреев, Н.И. Балашов, А.Г. Бочаров и др. – М.: Сов. Энциклопедия, 1987. – 752 с.

2. Тимофеев Л. Краткий словарь литературоведческих терминов [Текст]: пособие для учащихся школы / Л. Тимофеев, Н. Венгров. – М.: Учпедгиз, 1963. – 191 с.

3. Лебедев Ю.В. Тургенев. Россия живая и мертвая в «Записках охотника» [Электронный ресурс]: http://turgenev-lit.ru/turgenev/bio/lebedev/turgenev-9.htm

4. Лазарева К.В. Автореферат диссертации «Мифопоэтика «таинственных повестей» И.С. Тургенева» [Электронный ресурс]: https://www.dissercat.com/content/mifopoetika-tainstvennykh-povestei-turgeneva

5. Тургенев И.С. Литературные и житейские воспоминания / Прим. Л. Сарбаш, Л. Лотман. – М.: Правда, 1987. – 384 с.

6. Лосева И.Н., Капустин Н.С., Кирсанова О.Т., Тахтамышев В.Г. Мифологический словарь. [Текст] для школ, лицеев, вузов / И.Н. Лосева, Н.С. Капустин, О.Т. Кирсанова, В.Г. Тахтамышев. – Ростов н/Д: изд-во «Феникс», 2000. –576 с.

7. Мирончиков Л.Т. Словарь славянской мифологии. [Текст]: Происхождение славянской мифологии и этноса / Л.Т. Мирончиков. 2-е изд., с доп. и уточ. – Мн.: Харвест, 2004. – 304 с.

8. Мифы народов мира. [Текст]: Энциклопедия. (В 2 томах). 2 том. К-Я/ Гл. ред. С.А. Токарев. – М.: «Советская Энциклопедия», 1988. – 719 с. с илл.