БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНЫҢ ҚАНДЫАҒАШ ҚАУЫМДАСТЫҚТАРЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ

Мақалада Быковка мен Ембулатовка өзендерінің бойында Батыс Қазақстан облысының кішігірім дала өзендерінің арнасы бойында және террасаға жақын жайылмаларында кездесетін қандыағаш қауымдастығы қарастырылған.
Біз қандыағаш қауымдастығының құрылымында ағашты, бұталы және шөпті қабатты ажырата аламыз. Флора мен өсімдік жамылғысының қалыптасуына әсер ететін факторлардың бірі - антропогендік, соған байланысты бұл ормандардың адвективті түрлермен инвазиялануы анықталды.
Жыл сайын арамшөптердің үлесі артып келеді, өйткені бұл өзендер арқылы су асты және жер үсті мұнайлары мен Чинаревск мұнай-газ конденсаты кенішінің құбырлары өтеді, сонымен қатар өндірістік нысандар кеңінен салынуда.
Қандыағаш қауымдастықтарының түрлік құрамы 34 еуразиялық (39%) және еуропалық 24 (27%) орман түрлерін құрайды. Биоморфтарды талдағанда, мұндай ормандарда көпжылдық шөпті поликарпиктердің 51-і (58%) басым екендігі анықталды. Екінші орынды ағаш және жартылай ағаш 24 (27%) түрі алады. Экологиялық фитоценотикалық спектрді қарастырған кезде 40 орман түрі (45%) 21 дала түрінен (24%) және 12 шалғындық түрден (14%) басым болады.
Өзен жайылмасының зерттелген аумағы екі ландшафттың - шалғындар мен ормандардың үйлесуімен сипатталады, ормансыз алқаптарға жатады және Батыс Қазақстан облысындағы табиғи ағаш өсімдіктерінің жалғыз мекендейтін орны болып табылады.

1. Дарбаева Т.Е.,Альжанова Б.С., Бохорова С.Н. Методическое пособие по изучению флоры и растительности. – Уральск, 2017. – С.207.

2. Дарбаева Т.Е. Парциальные флоры меловых возвышенностей Северозападного Казахстана, -Уральск,2006. – С.252.

3. Черепанов С.К. Сосудистые растения России и сопредельных государств (в пределах бывшего СССР). – СПб.: Мир и семья, 1995-991с.

4. Серебряков И.Г. Жизненные формы высших растений и их изучение// Полевая геоботаника. Т.З. – М-Л., 1964. – С.146

5. Природно-ресурсный потенциал и проектируемые объекты заповедного фонда / Петренко А.З., Джубанов А.А., Фартушина М.М., Чернышев Д.М., Тубетов Ж.М. – Уральск: РИО ЗКГУ,2001. – 175с.

6. Шенников А.П. Введение в геоботанику Издательство Ленинградского университета, 1964. – С. 44

7. Онипченко В.Г. Функциональная фитоценология: синэкология растений. Изд. 2-е – Красанд М, 2014. – С.576

8. Программа и методика биогеоценологических исследований. Под ред. В.Н. Сукачева и Н.В. Дылиса. – М.: Наука, 1966.-332с.