СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ҚЫЗЫЛЖАР АУДАНЫ ТОПЫРАҚ САПАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Топырақ Солтүстік Қазақстан облысының негізгі табиғи байлығы, оның негізінде ауыл шаруашылығы өндірісі дамыған. Экологиялық мәселенің бірі қарашірік құрамының қысқаруы, яғни заттардың биологиялық айналымдарының бұзылуынан туындаған топырақтың табиғи құнарлылығының кемуі болып табылады. Тың жерлерді игеру жылдары және кейінгі уақытта ең жақсы құнарлы жерлер жыртылған ғана емес, сонымен қатар аз өнімді жерлердің көптеген аймақтары да ұшырады.
Жұмыста Солтүстік Қазақстан облысы Қызылжар ауданының жекелеген ауылдық округтерінің егістік жерлерінің жай-күйі, атап айтқанда топырақтың сапалық қасиеттері (механикалық құрамы, қышқылдығы, гумус қабатының биіктігі) қарастырылады. Солтүстік Қазақстан облысы Қызылжар ауданының бес ауылдық округ аумағында егістік жерлердің үлгілері іріктелді. Топырақтың физикалықхимиялық қасиеттері топырақ жамылғысының жай-күйін айқын көрсетіп, олардың құнарлылығын анықтайды.
Зерттеу нәтижелері Қызылжар ауданының көптеген ауылдық округтерінің егістік жерлері барлық дақылдарды өсіру үшін қолайлы екенін, топырақты арнайы жақсартуды қажет етпейтінін көрсетті, бірақ құнарлылығын сақтау үшін органикалық тыңайтқыштарды жеткілікті мөлшерде енгізу қажет екенің көресетті. Топырақтың қышқылдығы негізінен бейтарап, бұл өсімдіктердің нейтрофильді санатына сәйкес келеді. Зерттеу мақсатты түрде мелиоративтік іс-шараларды жүзеге асыруға және аудан аумағындағы топырақты пайдалануға мүмкіндік береді.

1. Минеев В.Г, Ремпе Е.Х. Агрохимия, биология и экология почвы. - М.: Росагропромиздат, 1990. - 206 с.

2. Кочуров, Б.И. География экологических ситуаций (Экодиагностика территории) / Б.И. Кочуров. – М.: ИГ РАН, 1997.

3. Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды. - М., 1984. - 208 с.

4. Зырин Н.Р., Орлов Д.С. Физико-химические методы исследования почв. - М.: МГУ, 1964. – 348 с.

5. Минеев В.Г, Ремпе Е.Х. Агрохимия, биология и экология почвы. - М.: Росагропромиздат, 1990. - 206 с.