USING ACONOGONON DIVARICATUM L. AS FORAGE CROP IN THE SYSTEM OF CUTTING ROTATION

Аймақтық жағдайдағы сҥрлем мен пішендеме ӛндірісі ҥшін ӛсірілетін дәстҥрлі азықтық мәдени ӛсімдіктер (жҥгері, бҧршақ – сҧлы қоспасы) ауылшаруашылық малдарын толыққанды шығыны тӛмен азықпен қамтамасыз ете алмайды. Осы мақсатта кӛп таралмаған мал азықтық мәдени ӛсімдік байкалдық таранды (Aconogonon divaricatum L.) шӛп шабу айналымы жҥйесінде пайдалануға болады. Aconogonon divaricatum L. ӛсімдігі Солтҥстік Қазақстанның қоңыржай – қуаң жағдайында зерттелген. Ӛнімін есептеу математикалық ӛңдеуден ӛткен азықтық мәдени ӛсімдіктермен байланысты егістік тәжірибе әдістемесі бойынша ӛткізілді. Шӛп шабу айналымы жҥйесіндегі бҥрлену – гҥлдену кезеңінде пайдалану нәтижесінде Aconogonon divaricatum L. ӛсімдігінің жасыл массасының орташа ӛнімділігі 53.2 т / га қҧрады, ал гҥлденуі мен гҥлдеу кезеңінде ол 49.3 т/га деңгейінде болды. Aconogonon divaricatum L. қҧнарлы азық ӛндірісі ҥшін пайдаланылады. Айталық, бҥрлену фазасы қҧрамындағы шикі протеин 12.6 % – ті, 1 азықтық бірліктің ақуызбен қамтылуы – 138 г. қҧрады. Шикізат ӛнімділігінің тиімділігі 170 $ / 1 ha шығыны мен 1003 $ / 1 ha кірісіне сәйкес ӛте жоғары деңгейде алынды – 590 %. Азықтық тҥсімі: сҥрлем, пішендеме, дәрумендік – шӛп ҧны сапасы бойынша мемлекеттік стандарттарға сәйкес.

1. Wilkinson J.M., Hill J. Effect on yield and dry – matter distribution of the stay–green characteristic in cultivars of forage maize grown in England. Grass Forage Science. – 2003. – №58. –P.258 – 264.

2. Carr P.M., Horsley R.D., Poland W.W. Barley, oat, and cereal–pea mixtures as dry land forages in the Northern Great Plains // Agronomy journal. – 2004. – № 96. – P. 677 – 684.

3. Cheng Y., Tsendeekhuu T., Narantuya N., Nakamura T. Phytosociological study of steppe vegetation in Mongolia // Grassland Science. – 2008. – № 54. – P.107 – 116.

4. Malitskaya N.V. Aconogonon divaricatum L. in Northern Kazakhstan. Saarbrucken: Lap Lambert Academic Publishing, 2011. – 112 p.

5. Parsova V., Cahrausa I. Prevention of Land Degradation Processes // Baltic Surveying. – 2015. – № 3. – P. 73 – 78.

6. Lengyel S., Varga K., Kosztyi B., Lontay L., Déri E., Török P., Tóthmérész B. Grassland restoration to conserve landscape–level biodiversity: a synthesis of early results from a large–scale project // Applied Vegetation Science. – 2012. – № 15. – P. 264 – 276.

7. Schmiede R., Otte A., Donath T. Enhancing plant biodiversity in species–poor grassland through plant material transfer – the impact of sward disturbance // Applied Vegetation Science. – 2011. – № 15. – P. 290 – 298.

8. Dospechov B.A. Methodology field experiment. –Moscow: Agropromizdat, 1985. – 351 p.

9. Kormanovskaya М.А., Lyutorulina М.S., Bekmukhamedova N.Z. Chemical composition and food – value of Kazakhstan crops. – Alma – Аtа: Kayinar, 1968. – 248 p.