ЖЫЛ МЕЗГІЛІНДЕГІ АБИОТИКАЛЫҚ ФАКТОРЛАРДЫҢ ҚОЗЫЛАРДЫҢ ПОСТЭМБРИОНАЛДЫҚ ДАМУ КЕЗЕҢІНЕ ЫҚПАЛЫ

Мақалада жыл мезгіліндегі абиотикалық факторлардың қозылардың өсу-дамуына ықпалын зерттеу нәтижесінде алынған материалдар келтірілген. Олар көктемнің тұрақсыз ауа райына, жаздың ыстық мезгілдеріне жеткілікті дәрежеде бейімделіп, күз айларына дейін қалыпты өсіп, қыс мерзіміне жоғары қоңдылықпен мықты күйінде, түсетіні анықталды. Қойларды қыста және ерте көктемде төлдету мал өсірудің прогрессивті әдісіне жатады. Қыста және ерте көктемде туылған төлдер жайылымға ерте ілігіп, жаздың ыстығына төзімді келеді. Қыстық және көктемдік қозылардың арасындағы айырмашылық туылған кезінде 11,6%, ал енесінен ажыратқанда – 3,2% құрайды. Сонымен қатар, 4,5 айлық еркек қозылар барынша жоғары сойыс шығымына ие болады -49,8-52,0%. Малдарды төлдету мерзімінің алынған ұрпақтардың өсуі мен даму ерекшеліктеріне тигізетін әсері туралы Созақ өңіріндегі қаракөл шаруашылықтарында жеткілікті дәрежеде зерттеулер жүргізілмеген. Бұл кезеңде зерттеудегі ерте көктемде туылған жас қозылардың орташа тәуліктік салмақ қосу көрсеткіші 309,0 г, көктемде туылғандардыкі – 300,0 г болды. Сонымен қатар, жалпы қозылардың туылғаннан бастап 2 айлық жасына дейінгі тірілей салмақтары сәйкесінше 5,07-4,7 есе өсті.

1. Свечин К.Б., Аршавский И.А., Квасницский А.В. Возрастная физиология животных. – М.: Колос, 1967. - 430 с.

2. Мухамедгалиев Ф.М. Возрастные этапы развития скелета и костной ткани сельскохозяйственных животных. – Алматы, 1982. – С.15-38.

3. Елемесов К.Е. Селекция каракульских овец по длине волоса // Овцеводство. – М., 1983. - №9. – С. 39-40.

4. Умурзаков Т.У. Изменчивость признаков и селекция каракульских овец. – Алматы: Гылым, 1992. - 230 с.

5. Борисенко Е.Я. Разведение сельскохозяйственных животных. – М.: Сельхозгиз, 1952. – С. 486.

6. Меркурьева Е.К. Биометрия в селекции и генетике сельскохозяйственных животных. – М.: Колос, 1970. – 423 с.