Петропавл қаласының дендрофлора өкілдеріндегі флуктуациялық асимметрияны зерттеу

Бұл мақалада флуктуациялық асимметрия қалалық ортада өсетін ағаш өсімдіктеріндегі экологиялық стресстің көрсеткіші ретінде қарастырылады. Зерттеу нысандары қала ішінде таралған бірнеше түрін таңдады. Флуктуациялық асимметрия дәрежесін бағалау қоршаған ортаның қолайсыз факторларының әсерінен симметриясы бұзылуы мүмкін жапырақтардың морфологиялық белгілері бойынша жүргізілді. Сондай-ақ, мақалада осы түрлердің жапырақтары туралы қысқаша ботаникалық сипаттама берілген. Әр түр үшін орташа квадраттық ауытқу және вариация коэффициенті есептеледі. Осының негізінде тиісті қорытындылар жасалып, ортаның сапасына баға берілді. Нәтижелер урбанизацияланған ортаның зерттелетін түрлердің морфологиялық тұрақтылығына әсерін бағалауға мүмкіндік береді. Оларды қалалық экожүйелердің күйін бақылауда және көгалдандыру үшін стресске төзімді түрлерін таңдауда пайдаланылуы мүмкін.

1. Шадрина Е., Солдатова В., Турмухаметова Н. Флуктуирующая асимметрия как мера стресса в природных популяциях древесных растений: влияние эколого-географических факторов на стабильность развития. Симметрия. 2023; 15 (3):700. [электрондық ресурс] - қол жеткізу режімі: https://doi.org/10.3390/sYm1503070Q

2. Ерофеева Е.А. Зависимость флуктуирующей асимметрии листа Betula pendula (Betulacea) в условиях автомобильного загрязнения (г. Нижний Новгород) от интенсивности дорожного загрязнения // Растит. ресурс, 2015. - №51. - С. 366-383.

3. Солдатова В.Ю., Шадрина Е.Г., Новгородова Д.Н. Биоиндикационная оценка качества среди административных округов г. Якутская по показателям флуктуирующей асимметрии и качества семян березы повислой Betula pendula Roth. - Изд. Саратовский ун-т, 2018. - №18. - С. 216-224.

4. Гуртяк А.А., Углев А.А. Оценка состояния среды городской территории с использованием березы повислой в качестве биоиндикатора // Известия Томского политех. университета, 2010. - №1. - С. 200-204.

5. Costa, A.C.B., Silva, L.J. da, Oliveira, J.P.S. Plant bioindication in urban public spaces: analysis of floating asymmetry in leaves of Schinus terebinthifolia Raddi (Anacardiaceae). // Research, Society and Development, [S. l.], v. 11, n. 7, 2022. [электрондық ресурс] - қол жеткізу режімі: https://rsdiournal.org/index.php/rsd/article/view/30192

6. Баранов С.Г., Гавриков Д.Е. Сравнение методов оценки флуктуирующей асимметрии листовой пластинки [электрондық ресурс] - қол жеткізу режімі: http://www.recoveryfiles.ru/laws.php?ds=2250

7. Мандра Ю.А., Еременко Р.С. Биоиндикационная оценка состояния окружающей среды города Кисловодска на основе анализа флуктуирующей асимметрии // Известия Самарского научного центра Российской академии наук, 2010. - №91(8). - С. 140-143.

8. Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының есебі, 2022 [электрондық ресурс] - қол жеткізу режімі: https://www.gov.kz/memleket/entities/sko-tabigat/press/article/details/33602?lang=kk