БИОЛОГИЯ ARTEMIA SALINA СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН АЙМАҚТАР (Менгисер көлі және Становое көлі)

Мақалада Солтүстік Қазақстан облысындағы Менгисер және Становое көлдерінің экожүйелерін зерттеу нәтижелері ұсынылып отыр. Онда омыртқасыз гидробионттарды балық аулауды сәтті дамыту үшін био қоректендіргіш ретінде пайдалану мақсаттары қарастырылған. Қазіргі кезде ең маңыздысы - ақжелкен тәрізді шаян тәрізді шаян тәрізді Artemia salina үлгілері, олардың құндылығы ақуыздың, май қышқылдарының және дәрумендердің жоғары мөлшері болып табылады, бұл оларды жоғары қоректік және биологиялық толық тамақ етеді. Зерттеу жұмыстары 2018-2019 жж. Жаз-күз кезеңінде жүргізілді. Артемия шаян тәрізділер популяциясының құрылымына және оның көбею мүмкіндігіне мониторинг жүргізілді. Су объектілерінің морфологиялық ерекшеліктеріне байланысты іріктеу учаскелері олардың жай-күйін, мүмкін болатын ресурстарын және өндіріс көлемін анықтау үшін жеке және тікелей зерттелетін жерде таңдалды. Жұмыс барысында 15 су және 90 құм сынамасы алынды, 931 адам жеке тексеруден өтті. Көбеюдің басым әдісі қысқы жұмыртқаларды инкубациялау болып саналғаны, ал ұрғашылардың үштен бірі жазғы жұмыртқаларды салған. Орташа ұрықтылық бір әйелге 18 киста болды. Зерттеу нәтижесінде Солтүстік Қазақстан облысының Менгисер және Становое көлдерінде жыл сайын кемінде 13 тонна Артемия тұзды жұмыртқасын құрғақ күйінде жинауға болатындығы анықталды. Солтүстік Қазақстан облысының су қоймаларында өнеркәсіптік масштабта Artemia salina жұмыртқасын сатып алу белгілі бір жылдың метеорологиялық жағдайында су қоймасындағы шаян тәрізділердің санын анықтайтын гидробиологтардың болжамды жұмыстары расталуы керек екенін есте ұстаған жөн.

1. Козлов О.В., Садчиков А.П. Промысловая гидробиология озерных беспозвоночных, Москва, 2002, 36 с.

2. Коломин Ю.М. Распространение и численность промыслового рачка Artemia salina в водоемах Северо-Казахстанской области // Вестник науки КГУ, серия сельхоз. наук, Костанай, 2002, №6- 4, С. 148-151.

3. Асочаков А.А. К измерению длины тела гаммарид // Гидробиологический журнал, 1992, №2, С. 36-38.

4. Соловов В.П., Студеникина Т.Л., Подуровский М.А. Артемия-белковый ресурс будущего, Барнаул, 1990, 124 с.

5. Гилберт Ван Стаппен. АРТЕМИЯ: Вступление, биология и экология Артемии. Лаборатория аквакультуры и Центр по изучению артемии, Гентский Университет, Бельгия, 2007, 29 с.

6. Жизнь животных, том 2, под ред. Зенкевича Л. А., изд-во «Просвещение», Москва, 1968, С. 377-383.

7. Коломин Ю.М. Особенности биологии рачка Артемия салина в озерах СКО // Вестник науки СКГУ, Петропавловск, 2002, №11, С. 57-61.

8. Коломин Ю.М. Роль жаброногого рачка Артемии в питании рыб // Вестник СКГУ, Петропавловск, 2004, №14, С. 200-202.