Астана ботаникалық бағының жабайы флорасының коллекциялық үлгілерінің өнуін зерттеу

Зерттеу жұмысыа тұқым банкі зертханаларының негізгі міндеттеріне арналған, олардың арасында Орталық және Солтүстік Қазақстанның табиғи және енгізілген флорасының тұқым коллекцияларын қалыптастыру, зерттеу және сақтау ерекше атап өтілген. Бұл жұмыс осы аймақтарда тұқым жинау үшін оңтайлы жағдайларды сақтаудың маңыздылығын көрсетеді, сондай-ақ тұқымдарды табысты басқарудың, өсімдіктер қауымдастығын сақтаудың және қалпына келгірудің негізгі аспектісі болып табылады. Жыл сайын шілде-қыркүйек айлары аралығында өткізілетін экспедициялық сапарлар өсімдіктердің вегетациялық кезеңімен үндестіріліп, тұқым жинау тиімділігіне тікелей әсер ететін ауа райы жағдайларын ескереді.

Экспедициялық іс-сапар барысында Шортанды ауданын қоса алғанда, негізінен Көкшетау төбесінде, Орталық Қазақстан ұсақ шоқыларында және Ақмола облысында, сондай-ақ "Бурабай" МҰТП бірегей экожүйелерінде және Макинка ауылының маңында табиғи флораның 56 нысаны жиналды. Жиналған генетикалық материал биоәртүрлілікті сақтауда шешуші рөл атқарады және оны әрі қарай ғылыми зерттеулер үшін, сондай-ақ экожүйелерді қалпына келтіруге байланысты практикалық қажеттіліктер үшін пайдалануға болады.

Зерттеу мақсаты таңдалған тұқымдардың өміршеңдігін зерттеу болды. Зерттеу нәтижелері әртүрлі пішіндегі тұқымдардың өміршеңдігін анықтайтын ерекшеліктер мен факторларды тереңірек түсінуге көмектеседі, бұл оларды кейіннен ботаникалық жинақтарда пайдалану үшін өте маңызды. Бұл зерттеу таңдалған тақырыптың өзектілігін, сондай-ақ экологиялық осалдық жағдайында тұқым ресурстарын сақтау мен басқарудың маңыздылығын атап көрсетеді, бұл орталық және Солтүстік Қазақстанда қоршаған ортаны тұрақты қорғау және өсімдіктердің алуан түрлілігін сақтау үшін айтарлықтай маңызға ие.

1. Никишина Т.В. и др. Изучение семян пальчатокоренников Dactylorhiza baltica, D. maculata из коллекции орхидей криобанка Института физиологии растений РАН // Известия Российской академии наук. Серия биологическая. - 2019. - №. 3. - С. 255-264.

2. Дюсенова У.Г., Килязова Н.В. Изучение коллекции с целью создания сортов пастбищных трав // Вестник Кыргызского национального аграрного университета им. КИ Скрябина. - 2019. - №. 2. - С. 34-38.

3. Smith, J., & Jones, A.* (2021). Seed Viability and Germination: Understanding Seed Biology. Journal of Botany, 45(3), 203-215.

4. Кустова О.К., Козуб-Птица В.В., Приходько Л.Г. Пополнение коллекционного фонда хозяйственно-ценных растений в донецком ботаническом саду // Донецкие чтения 2020: образование, наука, инновации, культура и вызовы современности. - 2020. - С. 212-214.

5. *Brown, T.* (2019). Storage Conditions and Seed Longevity: An Ecological Perspective. Ecology and Conservation, 12(4), 45-54.

6. Wilson, R., & Lee, P. (2023). Germination Success of Seed Bank Flora: A Study on Environmental Conditions. Plant Conservation Studies, 16(2), 120-130.

7. Ткаченко К.Г. Коллекции ботанических садов-современная практика сохранения и изучения разнообразия растительного мира // Hortus botanicus. - 2019. - Т. 14. - С. 145-155.

8. Anderson, M. et al.* (2020). The Role of Seed Viability in Biodiversity Conservation. Conservation Biology 34(1), 16-27.

9. Черепанов, С.К. Сосудистые растения России и сопредельных государств (в пределах бывшего СССР). Русское издание. - СПб.: Мир и семья, 1995. - 992 с.

10. Артюшенко, З.Т., Федоров, А.А. Атлас по описательной морфологии высших растений. Семя. - Л.: Наука. 1990. - 204 с.

11. ГОСТ 12038-84 Семена сельскохозяйственных культур. Методы определения всхожести. - М.: Изд-во стандартов, 1986. - 32 с.

12. ГОСТ 12037-81 Семена сельскохозяйственных культур. Методы определения чистоты и отхода семян. - М.: Изд-во стандартов, 1982. - 20 с.

13. ГОСТ 12036-85 Семена сельскохозяйственных культур. Правила приемки и методы отбора проб. - М.: Изд-во стандартов, 1986. - 13 с.

14. Bewley, J.D., Black, M. Physiology and biochemistry of seeds in relation to germination: 1 development, germination, and growth. - Springer, 1978. - 317 p.

15. Николаева М.Г. Эколого-физиологические особенности покоя и прорастания семян: Итоги исследований за истекшее столетие // Ботанический журн. - 2001. - Т. 86. - №. 12. - С. 1.

16. Зуева Л.В., Андреева Е.А. Лесные питомники. - 2023.

17. Федоров Н. и др. Лесная фитопатология: учебник для вузов. - 2004.