ИВОВТЫ ТЕКТЕС АҒАШ ӨҢДЕУДІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІ ҚОСЫЛЫСТАРЫНЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ

Денсаулық сақтаудың ең маңызды міндеттерінің бірі тиімділігі жоғары дәрілік құралдарды жасау және ол арқылы медицинаның қажеттіліктерін қамтамасыз ету. Осыған байланысты перспективтілігі жоғары дәрілік өсімдіктерді және биологиялық белсенді заттарды синтездеу бойынша жоғары потенциалдыққа ие популяциялар мен түрлердің табиғи флораларынан сынама іздеу қажеттілігі туындайды. Бұл жұмыс тал тұқымдастарының, атап айтқанда көк терек пен терек қабықтарының ағашөңдеу биологиялық белсенді қосылыстарының химиялық құрамың медицинада қолдану және өсімдік текті дәрілік препараттар өндірісі үшін болашақ шикізат ретінде зерттеуге арналған. Өсімдік шикізатынан алынған препараттардың синтетикалық дәрілермен салыстырғанда бірқатар артықшылықтары бар. Олардың улылығы төмен және сирек қосалқы әсер көрсетеді. Қүрамы бойынша күрделі бола тұра, онда оларға құнды қасиеттер беретін және ағзаға әрқайсысы жеке – жеке әсер еткеннен күштірек болатын көпқырлы әсерді қамтамасыз ететін көптеген ингредиенттер болады. Осы жұмыста біз сапалы түрде беттік белсенді заттар ретінде липидті құрам, фенолқышқылдары, флавоноидтар, көмірсулар, аминқышқылдарын анықтадық, мұның көмегімен болжанған дәрілік шикізат маңызды дәрілік мәнге ие болады. Терек және көктерек қабығындағы беттік белсенді заттардың химиялық құрамын зерттеуді «Silufol» маркалы пластинкада жұқа қабатты хроматографияның және қағаздық хроматографияның көмегімен жүргіздік. Жұмыс барысында көктерек және теректің қабықтарының сапалық құрамы жағынан бір – бірінен айырмашылығы жоқ екені дәлелденді. Олардың құрамында беттік белсенді заттардың бай комплексі бар: липидтер, фенолқышқылдары, флавоноидтар, көмірсулар, аминқышқылдары. Сол себепті осы өсімдіктерді фитопрепараттар дайындау үшін дәрілік шикізаттар ретінде қолдануға ұсынуға болады.

1. Государственный учет лесного фонда по состоянию на 01.01.1998 г. Распределение покрытых лесом земель по преобладающим породам и групп лесов. – Петропавловск, 1998. – 156 с.

2. Протасов Н.И. Лекарственные сборы. – Симферополь, 1992. – 186 с.

3. Носов А.М. Лекарственные растения. – М.: Эксмо – пресс, 2001. – 350 с.