Preview

М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университетінің Хабаршысы

Кеңейтілген іздеу

«БУРАБАЙ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЛТТЫҚ ТАБИҒИ ПАРКІНІҢ ФЛОРАСЫНДАҒЫ КЕЙБІР РЕЛИКТТЕР (СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН)

Толық мәтін:

Аннотация

«Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі аумағында (Солтүстік Қазақстан) өсетін бореалдық реликтерден 7 түрдің таралымдарының жеке қасиеттері мен көрсеткіштері зерттелді - қауырсынды шебершөп (Brachypodium pinnatum (L.) P. Beauv.), орман қазтамағы (Geranium sylvaticum L.), орман бүлдіргені (Fragaria vesca L.), шатырша қысшылшөп (Chimaphila umbellata (L.) W.P.C. Barton), біржақты ортилия (Ramischia secunda (L.) Garcke), дөңгелек жапырақты алмұртшөп (Pyrola rotundifolia L.), кәдімгі итбүлдірген (Vaccinium vitis-idaea L.). Оларға тән тіршілік орындары келтірілді. Жаңа және ылғалды өсу жағдайлары ең қолайлы болып табылады. Зерттелетін түрлердің көпшілігі таралымның молдығы мен тығыздығының төмен көрсеткіштеріне ие. Бореалдық реликттер таралымының көрсеткіштері аймақтың орман экожүйелерінің жай-күйіне мониторингтік бақылаудың негізі бола алады. Өзінің бай химиялық құрамына байланысты біз зерттеген орман бүлдіргені, шатырша қысшылшөп, біржақты ортилия, дөңгелек жапырақты алмұртшөп, кәдімгі итбүлдірген сияқты өсімдіктер халықтық және ресми медицинада қолданылады.

Авторлар туралы

Т. Н. Стихарева
Ә.Н. Бөкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты
Қазақстан

Щучинск



В. Ю. Кириллов
Ә.Н. Бөкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты
Қазақстан

Щучинск



М. В. Серафимович
Ә.Н. Бөкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты
Қазақстан

Щучинск



С. Ж. Балташева
«Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі
Қазақстан

Бурабай к., Бурабай ауданы, Ақмола облысы



А. Н. Рақымжанов
Ә.Н. Бөкейхан атындағы Қазақ орман шаруашылығы және агроорманмелиорация ғылыми-зерттеу институты
Қазақстан

Щучинск



Әдебиет тізімі

1. Хрусталева И.А., Артемова О.А., Куприянов А.Н., Султангазина Г.Ж. Конспект флоры государственного национального природного парка «Бурабай» (Кокчетавская возвышенность, Центральный Казахстан) // Ботанические исследования Сибири и Казахстана. - 2013. - № 19. – С. 49-77.

2. Schroter C. Genetische Pflanzengeographie // Handworterbuch der Naturwiss. - 1913. - Bd. 1. - S. 907–942.

3. Schroter C. Genetische Pflanzengeographie // Handworterbuch der Naturwiss. Aufl. 2. - 1934. - Bd. 4. - S. 1002–1044.

4. Толмачев А.И. Введение в географию растений. - Ленинград: ЛГУ, 1974. - 244 с.

5. Саксонов С.В., Васюков В.М., Сенатор С.А., Раков Н.С., Сидякина Л.В. О некоторых реликтовых элементах флоры Среднего Поволжья // Самарская Лука: проблемы региональной и глобальной экологии. - 2017. - Т. 26. № 4. - С. 46-65.

6. Горчаковский П.Л. Лесные оазисы Казахского мелкосопочника. – Москва: Наука, 1987. – 159 с.

7. Павлов Н.В. Флора Казахстана. Т. 1. - Алма-Ата: АН КазССР, 1956. - 354 с.

8. Павлов Н.В. Флора Казахстана. Т. 4. - Алма-Ата: АН КазССР, 1961. - 548 с.

9. Павлов Н.В. Флора Казахстана. Т. 6. - Алма-Ата: АН КазССР, 1963. - 464 с.

10. Павлов Н.В. Флора Казахстана. Т. 7. - Алма-Ата: АН КазССР, 1964. - 498 с.

11. Бирюков В.Н. Группы типов леса Казахстана. - Алма-Ата: Кайнар, 1982. – 44 с.

12. IPNI. 2020. International Plant Names Index. Published on the Internet http://www.ipni.org, The Royal Botanic Gardens, Kew, Harvard University Herbaria & Libraries and Australian National Botanic Gardens.

13. Кайбелева Э.И., Архипова Е.А., Комиссарова А.М., Юдакова О.И. Особенности репродукции коротконожки перистой Brachypodium pinnatum (L.) Breauv. в условиях Саратовской области // Известия Самарского научного центра Российской академии наук. - 2017. - Т. 19. № 2-2. - С. 261- 265.

14. Redheada J.W., Nowakowski M., Ridding L.E., Wagner M., Pywell R.F. The effectiveness of herbicides for management of tor-grass (Brachypodium pinnatum s.l.) in calcareous grassland // Biological Conservation. – 2019. – N. 237. – P. 280-290.

15. Соколов П.Д. Растительные ресурсы СССР: Цветковые растения, их химический состав, использование; Семейства Rutaceae – Elaeagnaceae. – Ленинград: Наука, 1988. – 357 с.

16. Andersen O.M., Viksund R.I., Pedersen A.T. Malvidin 3-(6-acetylglucoside)-5- glucoside and other anthocyanins from flowers of Geranium sylvaticum // Phytochemistry. -1995. - N. 38. – P. 1513-1517.

17. Ivancheva S., Petrova A. A chemosystematic study of eleven Geranium species // Biochemical Systematics and Ecology. - 2000. – N. 28. – P. 255-260.

18. Kahriman N., Tosun G., Genc H., Yayli N. Comparative essential oil analysis of Geranium sylvaticum extracted by hydrodistillation and microwave distillation // Turkish Journal of Chemistry. - 2010. – N. 34. – P. 969-976.

19. Tuominen A., Toivonen E., Mutikainen P., Salminen J.-P. Defensive strategies in Geranium sylvaticum. Part 1: Organ-specific distribution of water-soluble tannins, flavonoids and phenolic acids // Phytochemistry. – 2013. – N. 95. – P. 394-407.

20. Tuominen A. Defensive strategies in Geranium sylvaticum, Part 2: Roles of water-soluble tannins, flavonoids and phenolic acids against natural enemies // Phytochemistry. – 2013. – N. 95. – P. 408-420.

21. Tuominen A., Sinkkonen J., Karonen M., Salminen J.-P. Sylvatiins, acetylglucosylated hydrolysable tannins from the petals of Geranium sylvaticum show co-pigment effect // Phytochemistry. - 2015. – N. 115. – P. 239–251.

22. Asikainen E., Mutikainen P. Preferences of pollinators and herbivores in gynodioecious Geranium sylvaticum // Annals of Botany. – 2005. – N. 95. – P. 879-886.

23. Harborne J.B., Williams C.A. Phytochemistry of the genus Geranium. In: LisBalchin M. (Ed.), Geranium and Pelargonium. - London: Taylor & Francis, 2002. - P. 20-29.

24. Korhonen J., Kytoviita M.-M., Siikamaki P. Are resources allocated differently to symbiosis and reproduction in Geranium sylvaticum under different light conditions? // Canadian Journal of Botany. - 2004. – N. 82. – P. 89-95.

25. Buzzini P., Turchetti B., Ieri F., Goretti M., Branda E., Mulinacci N., Romani A. Catechins and proanthocyanidins: naturally occurring O-heterocycles with antimicrobial activity // Topics in Heterocyclic Chemistry. - 2007. – N. 10. – P. 239-263.

26. Asikainen E., Mutikainen P. Female frequency and relative fitness of females and hermaphrodites in gynodioecious Geranium sylvaticum (Geraniaceae) //American Journal of Botany.–2003.–N. 90.–P. 226-234.

27. Ramula S., Mutikainen P. Sex allocation of females and hermaphrodites in the gynodioecious Geranium sylvaticum // Annals of Botany. – 2003. – N. 92. – P. 207-213.

28. Asikainen E., Mutikainen P. Preferences of pollinators and herbivores in gynodioecious Geranium sylvaticum // Annals of Botany. – 2005. – N. 95. – P. 879-886.

29. Гриневич В.С., Корожан Н.В. Земляники лесной листья: компонентный состав и фармакологические свойства. Обзор литературы // Вестник фармации. - 2018. - №1 (79). – С. 87-94.

30. Dias M.I., Barros L., Morales P., Cámara M., Alves M.J., Oliveira M.B.P.P., Santos-Buelgaf C., Ferreira I.C.F.R. Wild Fragaria vesca L. fruits: a rich source of bioactive phytochemicals // Food & Function. - 2016. – N. 7(11). – P. 4523– 4532.

31. Соколов П.Д. Растительные ресурсы СССР: Цветковые растения, их химический состав, использование; Семейства Paeoniaceae – Thymelaeaceae. - Ленинград: Наука, 1985. – 336 с.

32. Galván I.J., Mir-Rashed N., Jessulat M., Atanya M., Golshani A., Durst T., Petit P., Amiguet V.T., Boekhout T., Summerbell R., Cruz I., Arnason J.T., Smith M. L. Antifungal and antioxidant activities of the phytomedicine pipsissewa, Chimaphila umbellate // Phytochemistry. - 2008. – N. 69(3). – P. 738–746.

33. Привалова Е.Г. Виды рода Pyrola L. (Pyrolaceae) Восточной Сибири: ботанико-географическая и фитохимическая характеристика. В сб.: Инновационные технологии в фармации Сборник научных трудов. Под общей редакцией Е.Г. Приваловой. - 2019. - С. 299-309.

34. Vincenot L., Tedersoo L., Richard F., Horcine H., Kõljalg U., Selosse M.-A. Fungal associates of Pyrola rotundifolia, a mixotrophic Ericaceae, from two Estonian boreal forests. // Mycorrhiza. - 2008. – N. 1(19). – Р. 15-25.

35. Qijun A., Jing C., Qiang L. A study on the preservation of a low-salt pickle with Pyrola rotundifolia L. // Journal of Beijing Agricultural College. - 1996. – N. 1(11). – P. 77-82.

36. Сафронова И.В., Гольдина И.А., Гайдуль К.В., Козлов В.А. Особенности химического состава брусники обыкновенной и перспективы ее применения в медицине и здоровом питании // Инновации и продовольственная безопасность. - 2015. - № 4(10). - С. 63-73.

37. Куприянов А.Н., Хрусталева И.А. Обзор видов Polypodiophyta Казахского мелкосопочника // Turczaninowia. - 2018. - № 21(1). - С. 124-130.

38. Султангазина Г.Ж., Куприянов А.Н. Флористические находки на территории национального парка «Бурабай» // Вестник КемГУ. - 2012. - № 1(49). – С. 23- 26.

39. Куприянов А.Н. Обзор семейства Poaceae Banhrt Казахского мелкосопочника // Ботанические исследования Сибири и Казахстана. - 2016. - №. 22. - С. 5-15.


Рецензия

Дәйектеу үшін:


Стихарева Т.Н., Кириллов В.Ю., Серафимович М.В., Балташева С.Ж., Рақымжанов А.Н. «БУРАБАЙ» МЕМЛЕКЕТТІК ҰЛТТЫҚ ТАБИҒИ ПАРКІНІҢ ФЛОРАСЫНДАҒЫ КЕЙБІР РЕЛИКТТЕР (СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН). М. Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан Университетінің Хабаршысы. 2020;(3 (48)):90-102.

For citation:


Stikhareva T.N., Kirillov V.Yu., Serafimovich M.V., Baltasheva S.Zh., Rakhimzhanov A.N. SOME RELICTS IN THE FLORA OF THE STATE NATIONAL NATURAL PARK "BURABAY" (NORTHERN KAZAKHSTAN). Vestnik of M. Kozybayev North Kazakhstan University. 2020;(3 (48)):90-102. (In Russ.)

Қараулар: 253


ISSN 2958-003X (Print)
ISSN 2958-0048 (Online)