Талап қою нысанасын жіктеу (бөлу) туралы сұрақ бойынша

Мақалада талап қою нысанасының, оның азаматтық процестегі орны мен рөлі сияқты санатқа талдау жасалады. Талап қою нысанасының түрлері ретінде тараптар арасындағы құқықтық қатынастардың болуы немесе болмауы, жауапкердің міндеттері, құқықтық қатынастардың өзгеруі немесе тоқтатылуы туралы даулар ерекшеленеді. Авторлар әр топқа мысалдар келтіріп, топтар арасындағы талап арыздың нысанасы бойынша талаптарды ажырату критерийлерін талдады. Сондай-ақ, авторлар сот құқықтық катынастарды өзгерту және тоқтату туралы дауларда оған заң шығарушы берген айрықша өкілеттіктерді іске асыратынын атап өтті. Мақалада талап қою нысанасының түрлерін шектеулі пайдалану туралы екі дәлел келтірілген. Авторлар талап қою нысанасы бойынша талап қою топтары арасында нақты ажырататын критерийлер жоқ деп санайды. Сондай-ақ, авторлар практикалык салада (норма шығаруда. соттарда) талап қоюдың нысанасы оны топтарға бөлмей тұтастай қолданылатынын анықтайды. Талаптың нысанасы даудың болуымен бірге сот ісін жүргізу түріне әсер етеді. Сот практикасында теріс салдары бар талап қою нысанасын қате түсіндіруі бар. Мақалада әке болуды тану фактісін анықтау туралы талап тек әке болуды анықтау туралы талап шеңберінде ғана талап қою тәртібімен қаралатыны бекітіледі.

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жылғы 30 тамыз // https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=51005029#activate_doc=2

2. Трашкова Н.М. Иск как защита прав истца в гражданском процессе: к истории вопроса // Вестник Московского университета, серия 11. Право. 2008, №5, https://cyberleninka.ru/article/n/isk-kak-zaschita-prav-isttsa-v-grazhdanskom-protsesse-k-istorii-voprosa

3. Талап қою арыздарының және басқа өтініштердің үлгілері. Берешектікті өндіріп алу туралы. // https://sud.gov.kz/kaz/content/talap-koyu-aryzdarynyn-zhne-baska-otinishterdin-ulgileri

4. М.А. Аленов, А.С. Мадиярова Азаматтық іс жүргізу құқығы: Оқу құралы. - Астана, 2011. - 431 бет.

5. Гражданский процесс: Учебник / Отв. ред. проф. В.В. Ярков. - 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Издательство БЕК, 1999. - 624 с.

6. Гражданское дело №1952-22-00-2/4193 от 10 марта 2023 года, Карасайский районный суд Алматинской области // https://sb.prgapp.kz/lawsuits/4822910

7. Баланың туу тегін анықтауға байланысты істерді қарау кезінде соттардың заңнаманы қолдануы туралы. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2018 жылғы 29 қарашадағы № 16 Нормативтік қаулысы // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P180000016S

8. Гражданское дело №1999-23-00-2а791 от 6 июня 2023 года, Судебная коллегия по гражданским делам Алматинского областного суда // https://sb.prgapp.kz/lawsuits/5014069

9. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2009 жылғы 29 маусымдағы №5 Нормативтік қаулысы.”Соттардың мұрагерлік туралы заңнаманы қолдануының кейбір мәселелері туралы”// https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P09000005S_

10. Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексі Қазақстан Республикасының Кодексі 2015 жылғы 31 қазандағы № 377-V ҚРЗ // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1500000377#z506

11. Қазақстан Республикасының азаматтық кодекс Қазақстан Республикасының Кодексі 1994 жылғы 27 желтоқсандағы № 268-ХIII.

12. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2003 жылғы 11 шілдедегі №5 нормативтік қаулысы «Азаматтық істер бойынша сот шешімі туралы» // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P03000005S_

13. Агиевец С.В. К вопросу о понятии индивидуальных трудовых споров // https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/167718/1/61-69.pdf

14. Гражданское дело № 6001-18-00-3Г/8176 от 19.11.2018, Верховный Суд Республики Казахстан (Кассационная инстанция) // https://sb.prgapp.kz/lawsuits/701803

15. Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 26 желтоқсандағы № 518-IV Кодексі «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» // https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1100000518.

16. Гражданское дело № 5912-19-00-2/4300 от 15.10.2019, Суд №2 города Петропавловска // https://sb.prgapp.kz/lawsuits/3975454