СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ЖАҒДАЙЫНДА КӨКТЕМГІ РАПСЫҢ ҚЫТАЙ БУДАНДАРЫНЫҢ СҰРТТАРЫН СЫНАУ

Қытай селекциясының жаздық рапс будандары Қытай Халық Республикасының аумағында жоғары өнімділікпен және жақсы тұқым сапасымен ерекшеленеді. Кез келген дақылды өнімдірек өсіру үшін дақылдардың ең тиімді сорттары мен будандарын табу үшін зерттеу қажет. Дақылдардың сортын сынау бізге бұл мәселені шешуге мүмкіндік береді.
Бұл мақаланың мақсаты Солтүстік Қазақстан жағдайына бейімделу және өнімділік әлеуетін пайдалану үшін әртүрлі жаздық рапс будандарын кешенді сорт сынауынан өткізу болып табылады.
Бұл мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу жоспарлануда: танаптың өнгіштігін, өсімдіктердің қауіпсіздігін, дақыл құрылымының элементтерін және рапс будандарының тұқым өнімділігін анықтау. Зерттеу пәні көктемгі рапс будандары болып табылады. Зерттеу ауыл шаруашылығы дақылдарының сорттарын сынау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізілді. Зерттеуге экономикалық және морфологиялық көрсеткіштер, сонымен қатар тұқым өнімділігі кіреді.
Зерттеу нәтижелері Солтүстік Қазақстан облысындағы аудандастырылған будандар мен қытай селекциясының будандары арасындағы көктемгі рапстың экономикалық жағынан ең өнімді будандарын анықтауға көмектесті. Зерттеу нәтижелерін қолдану аясы ауыл шаруашылығын және барлық агроөнеркәсіптік секторды қамтиды. Мақаланың қорытындыларында Солтүстік Қазақстан жағдайында өсіру үшін оңтайлы рапс будандарын таңдау бойынша ұсыныстар берілген, бұл осы дақылдың өнімділік деңгейін және өндірістік тиімділігін арттыруға көмектеседі.

1. Абуова А.Б. Подбор сортов ярового рапса в условиях Северного Казахстана / А.Б. Абуова // Известия Нижневолжского агроуниверситетского комплекса: Наука и высшее профессиональное образование. – 2012. – № 2. – С. 55-59.

2. Лобова Т.В., Субботина М.А. Рапс – перспективная культура Сибири / Т.В. Лобова, М.А. Субботина // Новая наука: опыт, традиции, инновации. – 2016. – № 9. – С. 82–84.

3. Олейникова Е.Н., Янова М.А., Пыжикова Н.И. [и др.]. Яровой рапс – перспективная культура для развития агропромышленного комплекса Красноярского края / Е.Н. Олейникова, М.А. Янова, Н.И. Пыжикова и др. // Вестник КрасГАУ. – 2019. – № 1. – С. 74–80.

4. Методика государственного сортоиспытания сельскохозяйственных культур / отв. ред. М.А. Федин. – М.: Колос, 1985. – 267 с.

5. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта / Б.А. Доспехов. – М.: Колос, 1979. – 416 с.

6. Кашеваров Н.И., Нурлыгаянов Р.Б., Ахметгареев Р.Ф. Развитие производства ярового рапса в Западной Сибири: монография / Н.И. Кашеваров, Р.Б. Нурлыгаянов, Р.Ф. Ахметгареев. – Кемерово: КГСХИ, 2015. – 185 с.