ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРДІҢ ОНЛАЙН ТЕСТІЛІК, САУАЛАЛУ, СҰРАҚТАЛУ, СҰХБАТ НЫСЫНДАҒЫ ЭТИКА АСПЕКТІЛЕРІ. КОВИДТЕН КЕЙІНГІ КЕЗЕҢДЕГІ ӨЗЕКТІЛІГІ

COVID-19 пандемиясы кезеңінде онлайн әлеуметтік-психологиялық зерттеу офлайн кездесулерге шектеулер жағдайында психология мен әлеуметтік өзара әрекеттесудің әртүрлі аспектілерін зерттеу үшін ковидтен кейінгі кезеңде де белсенді қолданылатын маңызды құралға айналды. Алайда, мұндай зерттеулерді жүргізу этикалық мәселелермен қатар жүреді және белгілі бір принциптерді сақтау қажеттілігін тудырады.
Бұл мақаланың мақсаты-онлайн тестілеу, сауалнама жүргізу және сұхбат алу әдістерін қолдану кезінде онлайн әлеуметтік-психологиялық зерттеудің этикалық аспектілерін қарастыру. Авторлар құпиялылық, анонимділік, қатысушылардың ақпараттандырылған келісімі, онлайн ортадағы зерттеушілердің әділдігі мен жауапкершілігі сияқты маңызды тақырыптарды талқылайды. Сонымен қатар, мақалада этикалық зерттеулер жүргізу бойынша ұсыныстар мен практикалық кеңестер берілген.

1. Американская психологическая ассоциация (2020). Этические принципы психологов и кодекс поведения. Получено с https://www.apa.org/ethics/code (дата обращения: 15.04.2024).

2. Брайман А. (2016). Методы социальных исследований. Издательство Оксфордского университета.

3. Бьюкенен Т. и Уильямс Д. (2012). Этические проблемы психологических исследований в Интернете. В Оксфордском справочнике по интернет-психологии (стр. 261-275). Издательство Оксфордского университета.

4. Салмонс Дж. (2017). Проведение качественных исследований в Интернете. Публикации Сейджа.

5. Штиглиц С. и др. (2020). Этические рекомендации для интернет-исследований. Немецкое психологическое общество. Получено с https://dgps.de/fileadmin/documents/Ethiker/s4sdgk2020-03-05.pdf. (дата обращения: 15.04.2024).

6. Картышева, М.Н. (2018). Этические аспекты психологического исследования. Вестник Пермского университета. Серия "Психология", (4), 5-15.

7. Нефедова, А.В. (2019). Этические проблемы социально-психологических исследований онлайн. Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология, (46), 236-241.

8. Осин Е.В. Онлайн-исследования в психологии: этические и методические аспекты // Вопросы психологии. 2016. № 1.

9. Петряев, А.В., & Зиненкова, А.П. (2020). Этические проблемы и лимиты онлайн-исследований техническими методами. Вестник Томского государственного университета. Философия. Социология. Политология, (53), 5-21.

10. Psyjoumals.ru Правила безопасности при проведении клинического психологического исследования.

11. Садыкова, Е.В. (2020). Этические аспекты проведения социально-психологических исследований в онлайн-пространстве. Вестник КазНУ. Серия "Педагогические науки", (2), 46-50.

12. Тихомиров А.В. Онлайн-исследования: этические аспекты // Социологические исследования. 2006. № 12.

13. Корчагин С.В. Этические принципы проведения социологических исследований // Социологические исследования. 2012. № 12.

14. Fillingform.ru bllanc/70944/index.html Интернет в психологических исследованиях Бабанин Л.Н., Войскунский А.Е., Смыслова О.В.

15. Цифровой этикет для психологов, работающих в интернет. www.B17.ru (дата обращения: 15.04.2024) .

16. Чек-лист по безопасности в работе психолога Dzen.ru < a/Y0-qku8TtQl12ap. (дата обращения: 15.04.2024) .