НАТРИЙ МОЛИБДАТЫНЫҢ ӘРТҮРЛІ МӨЛШЕРІНІҢ NICOTIANA BENTHAMIANA ТҰҚЫМДАРЫНЫҢ ӨНУІНЕ ӘСЕРІ

Молибден өсімдіктердің зат алмасуында көптеген функцияларды орындайды. Осы микроэлемент ақуыз алмасуына қатысады, атап айтқанда нитраттардың аммиакты түрге қалпына келу процесін реттейді және түйнек бактериясының азот жинақтау процесіне қатысады. Молибденнің арқасында жапырақтарда хлорофилдың мөлшері көбейеді, жапырақ алақанының беті және фотосинтездік қабілеті кеңейеді, соя тамырларында түйнектердің көп мөлшерінің пайда болуын ынталандырады, өсімдіктердің су режімін жақсартады. Молибден көбінесе микротыңайтқыш ретінде қолданылады. Ол өсімдіктердің азот алмасуының микроэлементі болып табылады, себебі аммиактың түзілуі үшін қажет. Аммиактан нуклеин қышқылдарының, пигменттер мен дәрумендердің биосинтезіне қатысатын ақуыздар құралады. Молибден өсімдіктердің өсуіне және дамуына тікелей әсер етеді, ол мөлшеріне байланысты зерттелетін өсімдікке жағымды, сондай-ақ уытты да әсер етуі мүмкін. Осы жұмыста молибденнің әртүрлі мөлшерінің Nicotiana Benthamiana алқа тұқымдас өсімдіктердің өсуіне және дамуына әсері зерттелді. Тұқымдардың шығымдылығын арттыру үшін оңтайлы (уытты емес) мөлшері анықталды.

1. Zhaniya Batyrshinaa, Timur M. Yergaliyeva,b , Zhadyrassyn Nurbekovaa,c , Nazira A. Moldakimovaa , Zhaksylyk K. Masalimova , Moshe Sagic, Rustem T. Omarov. Differential influence of molybdenum and tungsten on the growth of barley seedlings and the activity of aldehyde oxidase under salinity // Journal of Plant Physiology 228 – 2018. – С. 189-196.

2. Ralf R. Mendel. Cell biology of molybdenum in plants // Plant Cell Rep – 2011. – Т.30– С. 1787–1797.

3. J.O.Jones, W.Dermott. “Whiptail” in Califlower // Nature – № 4189 –1950. – С. 248–249.

4. А.Г. Абдукаримов, Н.А. Турсынбаев, Г.Т. Калымбекова. диагностика питания растений // Механика и технологии¬– № 3 (49) – 2015. – С.85–92.

5. Михайлова Л.А. Агрохимия. Ч 1. Удобрения виды, свойства, химический состав. – Пермь: Прокростъ, 2015. – 426 с.

6. D. I. Arnon and P. R. Stout. Molybdenum as an essential elemient for higher plants // [Электрон. ресурс]. – 2016. – URL: www.plantphysiol.org (дата обращения: 21.06.2016).

7. Brent N. Kaiser, Kate L. GRidley, Joanne Ngaire Brady, Thomas Phillips and Stephen D. Tyerman. The Role of Molybdenum in Agricultural Plant Production // Annals of Botany 96 – 2005. – С. 745 –754.

8. К. А. Васильева. Предпосевное обогащение семян молибденом Ученые записки ВВИ. - 1964. - Т. 18. – С. 108 – 115.

9. Серикбай С.Ж., Аликулов З. Эффект предпосевного прайминга зерен пшеницы в растворе молибдата и их прорастание в присутствии нитрата на содержание аллантоина в проростках. Роль фундаментальной и прикладной науки в социальноэкономическом развитии общества: сборник статей [Электронный ресурс] –2018. – – URL: http://impulse-science.ru/wpcontent/uploads/2018/04/%D0%9A-17.pdf (дата обращения: 12.04.2018).

10. Прищепчик Ю. В. Влияние прайминга семян огурца 5-аминолевулиновой кислотой на энергию прорастания и развитие растений в условиях солевого стресса // Proceedings of the National Academy of Sciences of Belarus, biological series– № 4– 2016. – С.85–88.

11. Julia Bally, Hyungtaek Jung, Cara Mortimer, Fatima Naim, Joshua G. Philips, Roger Hellens, Aureliano Bombarely, Michael M. Goodin, and Peter M. Waterhouse. The Rise and Rise of Nicotiana benthamiana: A Plant for All Reasons // Annual Review of Phytopathology 56–2018. – С. 405–26.