ЕРТІС ӨЗЕНІ ЖАЙЫЛМА АЛҚАБЫНДАҒЫ СҮЙІРТҰМСЫҚ БАҚАНЫҢ МӨЛШЕРЛЕРІ ЖҰМЫРҚҰРТТАРДЫҢ МӨЛШЕРЛЕРІНЕ ӘСЕР ЕТУШІ ФАКТОР РЕТІНДЕ

2017-2018 жж. қарсыз кезеңде Усолка өзенінің жайылма алқабында (Павлодар қ. маңындағы Ертіс өзенінің Кіші оң жағалау тармағы) 293 дана сүйіртұмсық бақа ұсталды, оның ішінде 2017 ж. – 224, 2018 ж. - 69 дана. Железинка кенті маңындағы Ертіс өзенінің алқабында 2018 ж. маусым айында 19 дана сүйіртұмсық бақа ұсталды.
Кішкентай бақаларда (денесінің ұзындығы 25 мм-ге дейін немесе 30 мм-ге дейін), әдетте, R. bufonis және O. filiformis кішкентай нематодтары кездеседі. Содан кейін құрттардың дене мөлшері ұлғаяды және генеративті жетілу қарсаңында орналасқан иелерінің топтарында қайтадан төмендейді (30-35 немесе 35-40 мм). R. bufonis – тің максималды өлшемдері 45 мм-ден асатын бақаларда, O. filiformis-40-45 мм өлшемді топтардағы бақаларда, ең үлкен ескі қосмекенділерде аздап төмендеді.
Генеративті жетілу жүретін иелерінің сызықтық өлшемдерінің арасындағы құрттардың мөлшерінің төмендеуі иелерінің көбею қажеттіліктері үшін энергия шығындарының нәтижесі болуы мүмкін. Ірі жыныстық жетілген бақалардың денесі репродуктивті қажеттіліктермен де, паразиттердің ауыртпалығымен де күреседі.

1. Ваккер В.Г., Тарасовская Н.Е. 1993. Гельминты амфибий в степной и лесостепной зонах Казахстана. – Деп. в КазгосИНТИ 12.08.93 г., № 3969-Ка93.

2. Ваккер В.Г., Тарасовская Н.Е. 1993. Зараженность гельминтами остромордой лягушки Rana arvalis в Казахском Мелкосопочнике. – Деп. в КазгосИНТИ 12.08.93 г., № 3971-Ка93.

3. Ваккер В.Г., Тарасовская Н.Е. Биология Rhabdias bufonis в Среднем Прииртышье. - Деп. в ВИНИТИ, 1988, № 4146-В88. - 17 с.

4. Ваккер В.Г., Тарасовская Н.Е. Биология Oswaldocruzia filiformis в Среднем Прииртышье. - Деп. в ВИНИТИ, 1988, № 4147-В88. - 27 с.

5. Ваккер В.Г. Популяционные особенности гельминтов прыткой ящерицы в Среднем Прииртышье. – Тез. докл. 8 Всесоюз. сов. зоологов пединститутов, Витебск, 1984. – С. 56-58.

6. Moraveč F., Vojtkova L. Variabilität von zwei Nematodenarten: Oswaldocruzia filiformis (Goeze, 1782) und Oxysomatium brevicaudatum (Zeder, 1800) gemeinsamen Parasiten der Europäischen Amphibien und Reptilien. – Scripta fac. Nat. Sci. UJEP, Brun., Biologia, 1975, № 5. – S.61-76. (In German)

7. Тарасовская Н.Е. Межвидовые отношения гельминтов остромордой лягушки в Павлодарской области по данным морфометрического анализа //Материалы Международной научно-практической конференции «Роль ветеринарной науки и практики в эффективном развитии животноводства». – Алматы: ТОО «КазНИВИ», 2012. – С. 521-527.

8. Тарасовская Н.Е. К изучению межвидовых отношений легочной нематоды Rhabdias bufonis от остромордой лягушки //Вестник КазНУ. Серия биологическая. – Алматы, 2012. - № 3 (55). – С. 90-98.

9. Тарасовская Н.Е. Межвидовые и внутривидовые отношения легочной нематоды Rhabdias bufonis у остромордой лягушки в припойменных биотопах реки Иртыш в 2012 г.//Материалы Международной заочной научно-практической конференции «Вопросы естественных и математических наук», Новосибирск, 4 марта 2013 г. – Новосибирск: изд-во СибАК», 2013. – С. 125-136.

10. Tarassovskaja N.E. The using of measurement analysis in the study of interspecific interactions between the helminthes of moor frog (Rana arvalis) in Pavlodar region //Биологические науки Казахстана. – Павлодар, ПГПИ, 2013. -№ 3. – С. 49-66.

11. Тарасовская Н.Е. Влияние межвидовых отношений на численность гельминтов остромордой лягушки //Вестник КазНУ. Серия биологическая. –Алматы, 2017. - № 1(70). – С.25-35.

12. Тарасовская Н.Е. Популяционная экология гельминтов теплокровных и холоднокровных позвоночных в экосистемах и агроценозах некоторых регионов Казахстана. Дис. … докт. биол. наук: 03.00.19. – Алматы: НИВИ АО «КазАгроИнновация», 2007. – 281 с.

13. Hartwich G. 1972. Über Rhabdias bufonis (Schrank, 1788) und die Abtrennung von Rhabdias dossei nov. spec. (Nematoda, Rhabdiasidae). Mitteilungen aus dem Zoologischen Museum in Berlin 48: 401–414. (In German).

14. Morsy K, Mohamed SA, Abdel-Ghaffar F, El-Fayoumi H, Abdel-Haleem H. 2018. Rhabdias bufonis (Rhabdiasidae) from the lung of the African common toad, Amietophrynus regularis (Bufonidae) in Egypt: new data on the basis of light and scanning electron microscopic study. PeerJ 6:e5328. (In English).

15. Kuzmin YI. 2001. Rhabdias africanus sp. nov. (Nematoda, Rhabdiasidae), a new nematode species from the South African toads (Amphibia, Bufonidae). Acta Parasitologica 46:148–150. (In English).

16. Котельников Г.А. Гельминтологические исследования животных и окружающей среды. – М.: Колос, 1983. – 208 с.

17. Лакин Г.Ф. Биометрия [Учеб. пособие для биол. спец. вузов]. - М.: Высшая школа, 1980. – 293 с.