ТЕРЕК БҮРШІКТЕРІНЕН ЭКСТРАКЦИЯЛЫҚ ӘДІСПЕН АЛЫНҒАН СУБСТАНЦИЯНЫҢ САПАЛЫҚ ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының аса өткір проблемаларының қатарында барлық халықаралық стандарттарға сәйкес келетін жеке фармацевтикалық базаны құру мен дамытуды атап өткен жөн. Сондықтан бүгінгі таңда еліміздің өсімдік ресурстары негізінде жаңа жоғары тиімді отандық препараттарды жасау өзекті мәселе болып табылады. Бірегей отандық дәрілік препараттар өндірісін игеру, оларды алудың қауіпсіз және экологиялық таза технологияларын жасау да маңызды. Бұл бағытта Salicaceae (талдар) тұқымдасының populus (терек) тұқымдас өсімдіктері жаңартылатын шикізаттың үлкен қорларына (Солтүстік Қазақстан облысында терек екпелері дәрілік шикізаттың өнеркәсіптік қорларына ие) және биологиялық белсенділіктің кең спектріне ие қосылыстардың әртүрлі кластарының құрамына байланысты артықшылыққа ие. Зерттеудің мақсаты экстракция әдісімен алынған бальзамдық populus balsamifera терек бүршіктерінен алынған заттардың сапалық құрамын зерттеу болды. Қойылған міндеттерге мыналар кірді: бальзамдық populus balsamifera терек бүршіктерінен субстанцияны экстракция әдісімен алу; алынған заттардың сапалық құрамын белгілеу. Бальзамдық терек бүршіктерінен субстанцияны алу тәсілі жаңа жиналған бальзамдық терек бүршіктерін пайдалануды, полярлық градиенті жоғарылаған еріткіштермен экстракцияны қамтиды: гексан; дихлорметан; мақсатты өнімді алғанға дейін булану. Осылайша, экстракция әдісімен алынған заттардың гексан сығындысының сапалық құрамы зерттелді. Метилен хлоридін алу флавоноидтарды бөлуге мүмкіндік беретіні анықталды.

1. Адекенов С.М. и др. Флавоноиды почек тополя бальзамического Populus balsamifera L. И способы их выделения // Химия растительного сырья. - 2020. - №. 2. - С. 181-188.

2. Поляков В.В., Вилков К.В. Эфирные масла растений и их биологическая активность: учебно-метод. пособие / В.В. Поляков, К.В. Вилков. - Петропавловск: СКГУ, 2005.

3. Поляков В.В., Рубе В.А., Люлин А.С. Биологически активные природные вещества, их свойства и применение. - Петропавловск: СКГУ им. М. Козыбаева, 2008.

4. Старовойтов В.И. и др. Топинамбур - уникальное растительное сырье // Пищевая промышленность. - 2015. - №. 8. - С. 16-20.

5. Люлин А.С., Поляков В.В., Альжанов А.Е. Технология производства эфирного масла из почек тополя бальзамического. - 2008.

6. Федорова А.М. и др. Влияние биологически активных веществ тимьяна обыкновенного (Thymus vulgaris L.) на рост дрожжевых клеток // Вестник Воронежского государственного университета инженерных технологий. - 2022. - Т. 84. - №. 2 (92). - С. 101-109.

7. Ким М.Е., Мурзагулова К.Б., Евсеева С.Б. Возможности использования природного сырья в составе вспомогательной терапии туберкулеза: опыт народной медицины, современное состояние исследований // Фармация и фармакология. - 2017. - Т. 5. - №. 5. - С. 404-421.

8. Лобанова А.А., Будаева В.В., Сакович Г.В. Исследование биологически активных флавоноидов в экстрактах из растительного сырья // Химия растительного сырья. - 2004. - №. 1. - С. 47-52.

9. P. Pignatelli, F.M. Pulcinelli, A. Celestini, L. Lenti, A. Ghiselli, P.P. Gazzaniga, F. Violi, The flavonoids quercetin and catechin synergistically inhibit platelet function of hydrogen peroxide, pL Am. J. Clin. Nutr., 72, 2000, 1150-1155.